زنی که مهریه اش را بخشیده شده قابل برگشت است

برگرداندن مهریه ای که یک زن بخشیده، همیشه ممکن نیست و بستگی به این دارد که چطور و با چه قصدی مهریه اش را بخشیده باشد. بعضی از بخشش ها قابل برگشت نیستند، اما در شرایط خاصی، زن می تونه دوباره مهریه اش رو مطالبه کنه. این موضوع از اون دست مسائلیه که خیلی ها رو درگیر می کنه و سوال های زیادی درباره اش وجود داره. ممکنه توی زندگی یه جایی با عشق و علاقه یا شاید تحت فشار، مهریه ات رو بخشیده باشی، ولی بعد از یه مدت به هر دلیلی پشیمون بشی و بخوای بدونی آیا اصلاً راه برگشتی برای این تصمیم هست یا نه. راستش رو بخوای، جواب این سوال یه بله یا خیر ساده نیست و ریزه کاری های حقوقی خاص خودش رو داره. بیاین با هم قدم به قدم، به زبون خودمونی، ببینیم ماجرا از چه قراره و کِی می شه مهریه رو پس گرفت و کِی دیگه هیچ راهی برای برگشت نیست. هدف ما اینه که با خوندن این مقاله، یه دید روشن و کاربردی پیدا کنی و بدونی توی چه وضعیتی قرار داری.

مهریه چیه و اصلا چرا مهمه؟

ببینید، از همون لحظه ای که عقد ازدواج خونده می شه، مهریه می شه مال زن. یعنی چی؟ یعنی شما صاحب مهریه ات هستی و هر وقت که بخوای، می تونی اون رو از همسرت مطالبه کنی. این یه حق مالیه که قانون هم حسابی ازش حمایت می کنه. مهریه می تونه سکه باشه، پول نقد، یه ملک مشخص، یا حتی هر چیز دیگه ای که دو طرف توافق کنن. این حق یه جوری پشتوانه مالی زن توی زندگی مشترکه و بهش استقلال می ده. دقیقاً مثل این می مونه که از همون اول ازدواج، یه حساب بانکی به نامت باز شده باشه که هر وقت دلت خواست می تونی ازش استفاده کنی.

حالا که فهمیدیم مهریه چقدر مهمه و چرا باید حواسمون بهش باشه، می رسیم به قسمت اصلی ماجرا: بخشش مهریه. خب، زن همونطور که می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه، حق داره که اون رو ببخشه. این بخشش می تونه به شکل های مختلفی اتفاق بیفته و همین شکل بخشش هست که تعیین می کنه آیا بعدها می تونی از این کارت پشیمون بشی و مهریه ات رو پس بگیری یا نه. پس حواست رو خوب جمع کن که فرق بین این شکل های حقوقی رو خوب متوجه بشی.

بخشیدن مهریه؛ چرا بعضی وقت ها پشیمونی به در بسته می خوره؟

وقتی حرف از بخشیدن مهریه می شه، خیلی ها فکر می کنن یه کار ساده اس، مثلاً می گن من مهریه ام رو به شوهرم بخشیدم، تمام! اما از دید قانون، این بخشش خودش انواع و اقسام مختلفی داره و هر کدوم هم قوانین خاص خودشون رو دارن. در واقع، همونطور که یه لباس توی مدل های مختلف دوخته می شه، بخشیدن مهریه هم توی قالب های حقوقی گوناگونی انجام می گیره و همین قالب ها هستن که تکلیف قابل برگشت بودن یا غیرقابل برگشت بودن رو مشخص می کنن. برای همین، خیلی مهمه که قبل از هر اقدامی، دقیقا بدونی داری چه کار می کنی و چه عواقب حقوقی ای داره.

گاهی اوقات یه خانوم مهریه اش رو می بخشه به امید اینکه زندگی اش بهتر بشه، یا برای اینکه توی یه طلاق توافقی زودتر کارها تموم بشه، یا حتی از روی محبت و علاقه. اما متاسفانه، همیشه هم این بخشش ها اون نتیجه ای رو که انتظارش رو داریم، نمی دن و ممکنه زن بعدها از تصمیمش پشیمون بشه. اینجاست که سوال اصلی پیش می آد: آیا واقعاً می شه مهریه بخشیده شده رو پس گرفت؟ بیاین دونه دونه انواع این بخشش ها رو بررسی کنیم تا بفهمیم توی هر حالت، چه راه هایی پیش روی شماست.

وقتی میگی گرفتم: اقرار به وصول مهریه

اقرار به وصول مهریه یعنی چی؟ یعنی شما جلوی یه دفتردار رسمی یا توی دادگاه، رسماً اعلام می کنی و امضا می زنی که مهریه ات رو از همسرت گرفتی. فرض کنین رفتین دفترخونه و یه برگه رو امضا کردین که توش نوشته شده اینجانبه [اسم شما]، اقرار می کنم که تمام و کمال مهریه خود را از همسرم [اسم همسر] دریافت کرده ام و دیگر هیچ ادعایی ندارم. خب، با این اقرار، از دید قانون، شما دیگه طلبی از شوهرت نداری.

اصولاً، وقتی این اقرار رو انجام می دی، دیگه راهی برای برگشت نیست. این اقرار مثل یه سد محکم جلوی هرگونه ادعای بعدی رو می گیره. اما یه استثنای خیلی کوچیک و سخت وجود داره! شما فقط در صورتی می تونی مهریه ات رو پس بگیری که بتونی ثابت کنی این اقرار صوری بوده و در واقعیت، هیچ پولی یا مالی به دستت نرسیده. یعنی باید به دادگاه بگی من فقط روی کاغذ امضا کردم که گرفتم، اما عملاً چیزی دریافت نکردم.

ولی حواست باشه، اثبات صوری بودن اقرار کار هر کسی نیست و خیلی سخته. باید مدارک و دلایل خیلی محکمی داشته باشی تا قاضی رو قانع کنی که حرفت درسته. ماده ۷۰ قانون ثبت هم در همین رابطه می گه که اقرار رسمی معتبره، مگه اینکه خلافش ثابت بشه. پس اگر کسی بهت گفت یه اقرارنامه امضا کن تا کارمون راه بیفته، خوب به عواقبش فکر کن، چون پس گرفتنش تقریباً غیرممکنه.

وقتی میگی از حقم گذشتم: ابراء ذمه زوج

ابراء یکی از اون کلمه های حقوقیه که معنیش خیلی ساده اس، ولی آثارش خیلی جدیه. وقتی می گی ابراء کردم، یعنی دین یا تعهدی رو که همسرت به شما داشته، از گردنش برداشتی. به زبان ساده تر، رسماً اعلام می کنی که آقا، تو دیگه هیچ مهریه ای به من بدهکار نیستی. مثلاً ممکنه بری دفترخونه و بگی من ذمه همسرم رو بابت مهریه، ابراء کردم. یا بهش بگی مهریه ام رو به تو بخشیدم و دیگه ازت نمی خوام.

خب، خبر بد اینجاست که ابراء ذمه زوج، کاملاً غیرقابل برگشته! یعنی چی؟ یعنی وقتی این کار رو کردی، مثل این می مونه که یه تعهد رو برای همیشه از بین بردی. دیگه راهی برای پشیمونی نیست. ماده ۲۸۹ قانون مدنی هم تاکید می کنه که با ابراء، دین ساقط می شه و پرونده اش برای همیشه بسته می شه. فرقش با اقرار اینه که تو اینجا نمی گی گرفتم، بلکه می گی نمی خوام.

بیشتر وقت ها، وقتی یه زن مهریه خودش رو که به صورت سکه یا پول توی ذمه همسرش هست، می بخشه و می گه بخشیدم، قانون این رو در واقع ابراء حساب می کنه. برای همین، خیلی از خانوم ها که فکر می کنن هبه کردن، در واقعیت ابراء کردن و دیگه نمی تونن مهریه شون رو پس بگیرن. پس اگر قصد بخشش مهریه رو داری، حسابی حواست باشه که داری چیکار می کنی، چون توی این حالت دیگه نه می تونی برگردی عقب و نه می تونی مهریه ات رو پس بگیری.

وقتی هدیه میدی: هبه مهریه

هبه به زبان ساده یعنی هدیه دادن. توی بحث مهریه، وقتی زن مهریه خودش رو به شوهرش هبه می کنه، یعنی اون رو به عنوان یه هدیه بهش می بخشه. این نوع بخشش، با ابراء و اقرار فرق می کنه و توی بعضی شرایط، می تونه قابل برگشت باشه. اما اینجا یه نکته خیلی مهم وجود داره: آیا مهریه ای که هدیه می دی، یه چیز مشخص و عینیه (مثل یه ملک یا یه ماشین) یا یه دین و طلبیه (مثل سکه یا پول)؟ همین فرق کوچیک، کل سرنوشت مهریه رو عوض می کنه.

هبه عین معین: می تونی پس بگیری!

تصور کنین مهریه شما مثلاً «دو دانگ از یه خونه مشخص» یا «یه ماشین خاص» باشه. اینا عین معین هستن، یعنی یه چیز مشخص و قابل لمس. اگر شما این عین معین رو به همسرتون هبه کنی، اصلاً نگران نباش، چون این نوع هبه معمولاً قابل برگشته! یعنی بعداً می تونی از هدیه ات پشیمون بشی و پسش بگیری. البته چند تا شرط داره:

• اون عین (مثلاً خونه یا ماشین) هنوز باید وجود داشته باشه و توی مالکیت شوهرت باشه. اگه شوهرت اون خونه رو فروخته باشه یا ماشین رو تصادف کرده باشه و از بین رفته باشه، دیگه نمی تونی پسش بگیری.
• هبه نباید معوض باشه و عوضش هم پرداخت شده باشه. یعنی شما اون خونه رو در ازای چیزی نبخشیده باشی و اگه بخشیدی، اون چیز رو هم گرفته باشی. مثلاً اگه خونه رو دادی که شوهرت دیگه ازت طلاق نخواد و اونم طلاق نداده، قابل برگشته.
• اگر خدای نکرده یکی از شما (هم زن و هم شوهر) فوت کنه، دیگه هبه غیرقابل برگشت می شه.

پس اگه مهریه ات یه چیز مشخص و عینیه و هبه اش کردی، هنوز امید هست که بتونی پسش بگیری. ولی حتماً این شرایط رو در نظر داشته باش.

هبه دین/طلب: معمولا راه برگشت نداره!

اینجا می رسیم به قسمت پرپیچ وخم قضیه! بیشتر مهریه ها به صورت سکه یا پول نقد تعیین می شن. خب، سکه و پول در واقع دین یا طلب هستن، یعنی شوهرت به شما بدهکاره. وقتی شما مثلاً ۱۱۰ سکه طلا رو به عنوان مهریه به همسرت هبه می کنی و می گی سکه هام رو بهت هبه کردم، از نظر حقوقی داستان کمی فرق می کنه.

ماده ۸۰۶ قانون مدنی یه نکته مهم داره: هر گاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد، حق رجوع ندارد. یعنی اگه شما که طلبکار هستی (طلب سکه یا پول داری)، طلبت رو به مدیون (شوهرت) ببخشی، دیگه نمی تونی پس بگیری. این یعنی چی؟ یعنی با وجود اینکه شما لفظ هبه رو به کار بردی، اما چون ماهیت مهریه (سکه یا پول) دین بوده، قانون این رو در عمل همون ابراء حساب می کنه! برای همین، معمولاً در این حالت هم، راه برگشتی وجود نداره.

پس اگه مهریه ات سکه یا پوله و اونو به همسرت هبه کردی، خیلی کم پیش می آد که بتونی پسش بگیری. مگه اینکه وکیل خیلی ماهری داشته باشی و بتونی با دلایل محکم ثابت کنی که نیتت واقعاً هبه بوده نه ابراء، وگرنه معمولاً دستت به جایی بند نیست. اینجا دیگه بخشیدم یعنی بخشیدم و تموم.

یادت باشه، مسائل حقوقی شوخی بردار نیستن. قبل از هر تصمیمی برای بخشیدن یا پس گرفتن مهریه، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کن تا خدای نکرده پشیمونی به بار نیاد.

وقتی توافق می کنی: صلح مهریه

عقد صلح، یه جور قرارداد یا توافقه که خیلی وقتا برای بستن یه معامله یا حل یه اختلاف استفاده می شه. توی بحث مهریه هم گاهی اوقات زن و مرد می تونن توافق کنن که مهریه رو توی قالب یه عقد صلح ببخشن. مثلاً ممکنه زن بگه من مهریه ام رو به تو صلح می کنم یا در ازای اینکه فلان کار رو انجام بدی، مهریه ام رو بهت صلح می کنم.

فرق صلح با هبه اینه که صلح یه عقد لازم محسوب می شه. یعنی چی؟ یعنی برخلاف هبه که معمولاً جایزه و می شه ازش برگشت، عقد صلح مثل یه قرارداد محکم و سفته که به هیچ وجه قابل برگشت نیست! مگه اینکه دو تا حالت پیش بیاد:

• توی همون قرارداد صلح، یه شرطی برای فسخ یا برهم زدنش گذاشته باشی. مثلاً گفته باشی اگه فلان اتفاق افتاد، من می تونم این صلح رو به هم بزنم.
• هر دو طرف (هم زن و هم شوهر) با هم توافق کنن که این صلح رو اقاله کنن، یعنی فسخش کنن.

جز این دو حالت، دیگه هیچ راهی برای پس گرفتن مهریه ای که با صلح بخشیده شده، وجود نداره. پس اگه اینجوری مهریه ات رو بخشیدی، دیگه فاتحه مهریه رو بخون، چون برگشتی در کار نیست.

وقتی برای طلاق می بخشی: بذل مهریه در طلاق خلع و مبارات

حالا می رسیم به یکی از رایج ترین انواع بخشش مهریه، به خصوص توی دوران طلاق: بذل مهریه. کلمه بذل در اینجا بیشتر توی طلاق خلع و مبارات استفاده می شه. طلاق خلع یا مبارات زمانی اتفاق می افته که زن خودش دوست داره از شوهرش جدا بشه و برای اینکه شوهرش راضی به طلاق بشه، یه مالی رو بهش می بخشه. این مال معمولاً همون مهریه خودش یا یه چیز دیگه اس.

مثلاً، شما از زندگی با همسرت خسته شدی و می خوای طلاق بگیری، اما همسرت راضی نمی شه. شما برای اینکه اون رو راضی به طلاق کنی، می گی من تمام مهریه ام رو بهت می بخشم تا من رو طلاق بدی. به این کار می گن بذل مهریه و طلاقی که اینجوری اتفاق می افته، طلاق خلع (یا اگه هر دو از هم بدشون بیاد، مبارات).

خبر خوب درباره بذل مهریه اینه که قابل برگشته! اما یه اما بزرگ داره. این حق برگشت فقط و فقط توی مدت زمان عده طلاق وجود داره. عده یه مدت زمانیه که زن بعد از طلاق باید رعایت کنه. اگه توی این مدت عده، شما پشیمون بشی و بخوای مهریه ای که بخشیدی رو پس بگیری، می تونی این کار رو انجام بدی. اما یه نکته خیلی مهم هست:

اگه شما مهریه ات رو پس بگیری، طلاق خلع یا مبارات که قبلاً بائن (یعنی غیرقابل برگشت) بوده، تبدیل می شه به طلاق رجعی. این یعنی چی؟ یعنی شوهرت هم دوباره حق پیدا می کنه که توی همون مدت عده، به تو رجوع کنه و زندگی مشترک رو از سر بگیره! پس اگه قصد پس گرفتن مهریه توی این حالت رو داری، خوب فکر کن که آیا حاضری دوباره به زندگی با همسرت برگردی یا نه.

اگه مدت عده تموم بشه و شما از بذل مهریه پشیمون نشدی، دیگه راهی برای پس گرفتنش نیست و مهریه برای همیشه از دست رفته.

خلاصه: کِی می شه مهریه بخشیده شده رو پس گرفت؟

حالا که انواع بخشش مهریه رو با هم بررسی کردیم، بیاین یه جمع بندی سریع داشته باشیم که توی چه شرایطی می تونید امیدوار باشی مهریه بخشیده شده رو دوباره مطالبه کنی:

1. هبه عین معین: اگه مهریه ات یه چیز مشخص و عینی بوده (مثل یه ملک یا ماشین) و اون رو به عنوان هدیه (هبه) به همسرت بخشیدی، و اون مال هم هنوز وجود داره و توی مالکیت همسرت هست، و این بخشش هم در ازای چیزی نبوده، می تونی پسش بگیری.
2. بذل مهریه در طلاق خلع و مبارات: اگه برای اینکه طلاق بگیری، مهریه ات رو به همسرت بخشیدی (بذل کردی)، تا زمانی که مدت عده تموم نشده، حق داری از بخششت پشیمون بشی و مهریه ات رو پس بگیری. البته یادت باشه که با این کار، طلاقت از بائن به رجعی تبدیل می شه و همسرت هم حق پیدا می کنه بهت رجوع کنه.
3. اثبات صوری بودن اقرار به وصول: اگر توی دفترخونه یا دادگاه اقرار کردی که مهریه ات رو گرفتی، اما در واقعیت چیزی نگرفته بودی، می تونی تلاش کنی توی دادگاه ثابت کنی که این اقرار فقط روی کاغذ بوده و حقیقت نداشته. البته این کار خیلی سخته و نیاز به مدارک و ادله خیلی قوی داره و معمولاً هم موفقیت آمیز نیست.
4. اثبات اجبار یا اکراه: اگه بتونی توی دادگاه ثابت کنی که تحت فشار، تهدید یا اجبار (مثلاً با زور) مهریه ات رو بخشیدی، می تونی اون رو پس بگیری. این مورد هم مثل اقرار صوری، نیاز به دلایل خیلی محکم و وکیل خبره داره و به راحتی قابل اثبات نیست.

همونطور که می بینی، فرصت برای پس گرفتن مهریه بخشیده شده، خیلی کمه و فقط توی موارد خاصی امکان پذیره. پس اگه توی یکی از این شرایط قرار داری، سریعاً با یه وکیل متخصص مشورت کن.

خلاصه: کِی دیگه مهریه بخشیده شده برنمی گرده؟

حالا بیاین نگاهی هم بندازیم به اون دسته از بخشش ها که دیگه هیچ راه برگشتی براشون نیست و وقتی انجامشون دادی، باید قید مهریه ات رو برای همیشه بزنی. این موارد شامل این ها می شن:

1. ابراء ذمه زوج: اگه از حقت گذشتی و گفتی شوهرت دیگه بدهکار مهریه به من نیست، یعنی ابراء کردی. توی این حالت، دین برای همیشه ساقط می شه و مهریه دیگه برنمی گرده.
2. هبه دین/طلب (مثلاً سکه یا پول): اگه مهریه ات سکه یا پول بوده و اون رو به همسرت هبه کردی، توی اکثر مواقع قانون اون رو ابراء حساب می کنه و دیگه راه برگشتی نیست.
3. هبه معوض و پرداخت عوض: اگه مهریه ات رو در ازای گرفتن یه چیزی (مثلاً حق حضانت یا یه مال دیگه) هبه کردی و اون چیز رو هم گرفتی، دیگه نمی تونی از هبه پشیمون بشی و مهریه ات رو پس بگیری.
4. صلح مهریه: اگه مهریه ات رو توی قالب عقد صلح بخشیدی، چون صلح یه عقد لازمه، دیگه هیچ راهی برای پس گرفتن مهریه نیست، مگر اینکه از قبل شرط فسخی گذاشته باشی یا هر دو با هم توافق به فسخ کنین.
5. اقرار به وصول مهریه (بدون اثبات صوری بودن): اگه اقرار کردی که مهریه ات رو گرفتی و نتونی توی دادگاه ثابت کنی که این اقرار الکی بوده، دیگه نمی تونی ادعای مهریه کنی.
6. تلف شدن یا خارج شدن عین موهوبه از مالکیت شوهر: اگه مهریه ات یه مال مشخص و عینی بوده (مثلاً یه ماشین) و اون رو هبه کردی، اما ماشین تصادف کرده و از بین رفته یا همسرت اون رو فروخته، دیگه نمی تونی پسش بگیری.
7. فوت یکی از طرفین (در هبه عین معین): اگه مهریه ات عین معین بوده و اون رو هبه کردی، اما قبل از اینکه شما پشیمون بشی و اون رو پس بگیری، خدای نکرده همسرت فوت کنه، دیگه حق رجوع از بین می ره.
8. انقضای مدت عده در بذل مهریه: اگه برای طلاق خلع یا مبارات، مهریه ات رو بذل کردی و مدت عده هم تموم شده، دیگه هیچ راهی برای پس گرفتن مهریه نیست.

پس حواست باشه، تصمیم به بخشش مهریه، یه تصمیم مهم و حقوقیه که می تونه سرنوشت مالی شما رو برای همیشه تحت تاثیر قرار بده. خوب فکر کن و بعد اقدام کن.

قبل و بعد از بخشیدن مهریه، حواست به این نکات باشه!

مسائل حقوقی خانواده، مخصوصاً موضوع مهریه و بخشش اون، جزو ظریف ترین و حساس ترین موضوعات قانونیه. هر تصمیمی توی این زمینه می تونه عواقب طولانی مدتی داشته باشه، چه خوب و چه بد. برای همین، قبل از اینکه قدمی برداری، حواست رو حسابی جمع کن و به این نکات مهم توجه کن:

1. مشورت با وکیل متخصص، اولین قدمه: این مهم ترین توصیه ایه که می تونم بهت بکنم. قبل از اینکه اصلاً به بخشیدن یا حتی پشیمون شدن از بخشش مهریه فکر کنی، حتماً با یه وکیل متخصص توی امور خانواده صحبت کن. وکیل می تونه با بررسی دقیق شرایط شما، بهترین راهنمایی رو بهت بده و جلوی خیلی از اشتباهات رو بگیره. چون هر پرونده ای قلق های خاص خودش رو داره و یه فرمول جادویی برای همه جواب نمی ده.
2. رسمی کردن بخشش مهریه: چه مهریه ات رو می بخشی و چه خدای نکرده از این کار پشیمون می شی، تمام این اقدامات رو توی دفترخونه اسناد رسمی ثبت کن. یه سند رسمی، مدرک محکمیه که دیگه کسی نمی تونه زیرش بزنه یا ادعای دروغی بکنه. اگه با یه دست نوشته عادی این کار رو انجام بدی، ممکنه بعدها هزار تا دردسر و دعوا توی دادگاه پیش بیاد و اثبات حرفت خیلی سخت بشه.
3. آگاهی کامل از تبعات حقوقی: قبل از اینکه بگی مهریه ام رو بخشیدم، دقیقاً بدون که این بخشش توی چه قالبی انجام می شه (هبه، ابراء، صلح، بذل یا اقرار) و هر کدوم چه عواقبی داره. فکر نکن که فقط گفتن بخشیدم کافیه. ماهیت حقوقی کلمه و توافق شماست که مهم تره. این آگاهی بهت کمک می کنه که از پشیمونی های بعدی جلوگیری کنی.
4. اهمیت نیت واقعی طرفین: درسته که قانون روی اسناد و الفاظ تاکید داره، اما نیت واقعی شما و همسرتون هم توی بعضی موارد مهمه. اگه نیت شما واقعاً هدیه دادن بوده، نه ابراء کردن دین، ممکنه بشه اثباتش کرد. البته این هم باز نیاز به وکیل و مدارک داره.
5. اثبات اجبار، اکراه یا تهدید: اگه خدای نکرده تحت فشار، تهدید، یا اجبار مهریه ات رو بخشیدی، باید بدونی که قانون این بخشش رو بی اعتبار می دونه. اما اثباتش کار هر کسی نیست. شما باید مدارک محکمی داشته باشی، مثلاً پیامک های تهدیدآمیز، شهادت شهود، یا هر مدرکی که نشون بده شما با اختیار خودت این کار رو نکردی. این هم از اون مواردیه که حتماً باید با وکیل مطرح کنی.

اینجا دیگه باید مثل یه شطرنج باز عمل کنی، یعنی چند قدم جلوتر رو ببینی. یه تصمیم عجولانه می تونه آینده مالی و حتی عاطفی شما رو برای سال ها تحت تاثیر قرار بده. پس با آگاهی، دقت و مشورت با متخصصین، بهترین راه رو برای خودت انتخاب کن.

به طور خلاصه، مهریه حق شماست و اختیار کامل تصرف در اون رو داری. اما وقتی پای بخشش به میون میاد، داستان پیچیده می شه. دونستن تفاوت بین انواع بخشش مهریه مثل اقرار به وصول، ابراء، هبه (چه عین معین و چه دین/طلب)، صلح و بذل کلید حل معماس. هر کدوم از این ها قوانین و شرایط خاص خودشون رو دارن که مستقیم روی قابل برگشت بودن یا نبودن مهریه تاثیر می ذارن.

دیدیم که در مواردی مثل ابراء و صلح، معمولاً راه برگشتی نیست، و در هبه دین (سکه و پول) هم اکثر اوقات قانون اون رو ابراء حساب می کنه. اما توی هبه عین معین (مثل ملک یا ماشین) و بذل مهریه در طلاق خلع یا مبارات (فقط در ایام عده)، امکان برگشت وجود داره. اثبات صوری بودن اقرار یا اجبار در بخشش هم اگرچه سخته، اما غیرممکن نیست.

آخرین حرف و مهم ترینش اینه که هر پرونده ای شرایط خودش رو داره و مثل اثر انگشت، منحصر به فرده. نمی شه با یه حکم کلی گفت بله یا خیر. برای همین، بهترین و امن ترین راه اینه که قبل از هر اقدامی، چه بخشیدن و چه پشیمونی از بخشش، حتماً با یه وکیل متخصص و باتجربه مشورت کنی. اون می تونه با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما، بهترین راهکار رو بهت نشون بده و از حقوق شما دفاع کنه. هیچ وقت برای دونستن حقوقت دیر نیست، پس با آردی و دانش کافی، قدم بردار.