نحوه نوشتن سفته ضمانت

پر کردن سفته ضمانت، چه برای کار باشد، چه برای وام یا هر تعهد دیگری، قلق های خاص خودش را دارد. اگر حواستان نباشد و اشتباهی سفته را تکمیل کنید، ممکن است دچار دردسرهای حقوقی زیادی شوید و خدای نکرده سرمایه تان به خطر بیفتد. پس قبل از هر کاری، باید همه نکات ریز و درشتش را یاد بگیرید تا با خیال راحت و بی دردسر، این سند مهم را پر کنید و از حقوق خودتان دفاع کنید.

سفته، این سند قدیمی و در عین حال پرکاربرد، هنوز هم جایگاه ویژه ای در روابط مالی و تجاری ما ایرانی ها دارد. از استخدام در یک شرکت و ارائه سفته ضمانت کاری گرفته تا گرفتن وام از بانک و ارائه سفته ضمانت وام، پای سفته همیشه در میان است. اما واقعاً چقدر با قواعد و ظرایف حقوقی اون آشنا هستیم؟ خیلی از ما فکر می کنیم پر کردن سفته کار ساده ای است؛ فقط چند خط را پر می کنیم و تمام! اما همین چند خط، اگر درست و با دقت پر نشوند، می توانند برایمان کلی دردسر درست کنند. در این مقاله، قرار است تمام فوت وفن های نوشتن سفته ضمانت را از صفر تا صد با هم مرور کنیم، طوری که بعد از خواندنش، خودتان یک پا کارشناس حقوقی در زمینه سفته شوید و دیگر هیچ کس نتواند از ناآگاهی شما سوءاستفاده کند. پس با ما همراه باشید تا راه و چاه این مسیر را یاد بگیریم.

سفته ضمانت چیست و چرا اینقدر مهم است؟

قبل از اینکه دست به قلم شویم و سفته ای را پر کنیم، خوب است بدانیم اصلاً این سفته چیست و چرا تا این حد در روابط مالی ما اهمیت پیدا کرده. سفته در واقع یک سند تجاری است که تعهد شما رو برای پرداخت یک مبلغ مشخص به طرف مقابل، کتبی و رسمی می کند. در قانون تجارت خودمان، یعنی ماده ۳۰۸، سفته یا همون فته طلب اینجوری تعریف شده که: فته طلب سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید. حالا این یعنی چی؟ یعنی شما وقتی سفته ای را امضا می کنید، به کسی که سفته رو در دست داره، قول می دید که در یک زمان خاص (یا هر وقت که اون طلبکار خواست) یک مبلغی رو بهش پرداخت کنید.

تعریف ساده سفته: یک تعهد مکتوب

ساده ترش اینه که سفته، یک جور قولنامه کتبی و معتبره که شما توش رسماً قبول می کنید که پول مشخصی رو به یه نفر مشخص بدید. این سند از نظر قانونی خیلی محکم و قابل پیگیریه و برای همین، خیلی از افراد و شرکت ها ترجیح میدن ازش به عنوان یک ابزار تضمینی استفاده کنن. به قول معروف، تا چیزی کتبی نباشه، ممکنه زیرش بزنن؛ سفته همین کار رو می کنه، تعهد رو کتبی و غیر قابل انکار می کنه.

سفته ضمانت کجا به دردمان می خورد؟ (کاربردها)

کاربردهای سفته ضمانت خیلی متنوعه. شاید مهمترین و آشناترین کاربردش برای ما، توی محیط کاره. اما فقط به اینجا محدود نمیشه:

• سفته ضمانت کاری یا حسن انجام کار: خیلی از کارفرماها برای اینکه مطمئن بشن شما کارتون رو درست انجام میدین و به تعهدات شغلی تون پایبندین، ازتون سفته میگیرن. این سفته تضمینه که اگه کار رو نیمه کاره رها کردین یا مثلاً خسارتی به شرکت وارد کردین، کارفرما بتونه از طریق این سفته خسارتش رو جبران کنه.
• سفته ضمانت وام و تسهیلات بانکی: اگه تا حالا خواستین از بانک وام بگیرین، حتماً با این مورد سروکار داشتین. بانک ها یا موسسات مالی برای اطمینان از اینکه شما قسط هاتون رو سر وقت پرداخت می کنین، ازتون سفته ضمانت میگیرن. اگه قسط هاتون عقب افتاد، این سفته پشتوانه بانکه که بتونه پولش رو وصول کنه.
• ضمانت سایر قراردادها و تعهدات: ممکنه شما یه قرارداد خرید و فروش بزرگ داشته باشین، یا یه قراردادی برای انجام یه پروژه خاص. برای اینکه دو طرف به هم اعتماد کنن و مطمئن باشن که تعهداتشون انجام میشه، سفته ضمانت میتونه خیلی کمک کننده باشه. مثلاً برای ضمانت پرداخت اجاره یا تعهد به انجام خدماتی خاص.

فرق سفته ضمانت با سفته عادی و چک (چرا باید حواسمان جمع باشد؟)

خیلی ها سفته رو با چک اشتباه میگیرن یا فکر می کنن سفته ضمانت همون سفته عادیه، در صورتی که اینطور نیست. هر کدوم از این اسناد، ویژگی های حقوقی خاص خودشون رو دارن که اگه ندونیم، ممکنه دچار دردسر بشیم:

• چک: چک یه دستور پرداخته که صادرکننده به بانک میده تا از حسابش به دارنده چک پول بده. تاریخ پرداخت چک حتماً باید مشخص باشه و اگه حساب خالی باشه، چک برگشت میخوره و میشه از طریق کیفری هم پیگیریش کرد.
• سفته عادی: سفته عادی هم مثل چک، برای پرداخت پول تو یه تاریخ مشخص یا عندالمطالبه (یعنی هر وقت طلبکار خواست) صادر میشه. اما فرقش با چک اینه که سفته معمولاً جنبه کیفری نداره و اگه صادرکننده پول رو نده، باید از طریق حقوقی پیگیری بشه. سفته سقف مبلغ مشخصی داره و معمولاً از دکه های روزنامه فروشی یا بانک ملی میشه تهیه کرد.
• سفته ضمانت: سفته ضمانت، همونطور که از اسمش پیداست، برای تضمین انجام یه کاری یا تعهدیه، نه برای پرداخت مستقیم پول. مهم ترین نکته تو سفته ضمانت اینه که معمولاً تاریخ پرداخت مشخصی نداره و روش قید میشه که بابت ضمانت فلان کار صادر شده. این فرق خیلی مهمه که جلوتر بیشتر در موردش حرف می زنیم.

حالا یه سوال مهم: آیا سفته ضمانت همون سفته سفید امضا است؟ قطعاً نه! سفته سفید امضا یعنی سفته ای که شما فقط زیرش رو امضا کردید و بقیه جاهایش خالیه. این یکی از خطرناک ترین کارهاییه که میشه انجام داد! چون طرف مقابل میتونه هر مبلغی رو با هر تاریخ پرداختی توی اون سفته بنویسه و ادعای طلب کنه. سفته ضمانت هم، اگه درست پر نشه و ماهیت ضمانتیش رو قید نکنیم، میتونه به دردسر سفته سفید امضا دچار بشه. پس حواستون رو حسابی جمع کنید!

گام به گام تا پر کردن سفته ضمانت؛ فیلد به فیلد، با دقت!

حالا که فهمیدیم سفته ضمانت چیه و چرا اهمیت داره، وقتشه بریم سراغ بخش اصلی کار: پر کردن سفته. اگه قراره سفته ای رو امضا کنید یا از کسی بگیرید، حواستون باشه که هر کدوم از این بخش ها رو باید با دقت و ریزبینی خاصی پر کنید. اشتباه تو یه بخش کوچیک میتونه کل اعتبار سفته رو زیر سوال ببره یا شما رو دچار مشکل کنه.

توی این قسمت، فرض می کنیم یک برگ سفته رو جلوی روی خودتون دارید و میخواهید بخش های مختلفش رو پر کنید. این بخش ها تقریباً تو همه سفته ها یکسان هستند.

مبلغ سفته: چقدر و چگونه بنویسیم؟

روی هر برگ سفته، یک مبلغ اسمی (مثلاً سفته تا مبلغ ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال) چاپ شده که نشون دهنده حداکثر مبلغیه که اون سفته میتونه ضمانت کنه. اما این به این معنی نیست که دیگه لازم نیست شما مبلغی بنویسید! اتفاقاً یکی از مهمترین کارهایی که باید بکنید، نوشتن مبلغ دقیق سفته است.

1. نوشتن به عدد و حروف: مبلغ سفته رو حتماً باید هم به عدد و هم به حروف بنویسید. این کار برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم یا دستکاری بعدیه. مثلاً اگه مبلغ ده میلیون تومنه، بنویسید: مبلغ ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال و جلوی مبلغ به حروف بنویسید: یکصد میلیون ریال. دقت کنید که عدد و حروف کاملاً با هم تطابق داشته باشند.
2. سقف مبلغ اسمی: معمولاً پیشنهاد میشه مبلغی که شما روی سفته می نویسید، از مبلغ اسمی چاپ شده روی سفته بیشتر نباشه. البته اگه بیشتر هم باشه، سفته کلاً بی اعتبار نمیشه، فقط تا همون مبلغی که شما نوشتید، اعتبار داره. ولی برای رعایت دقت و جلوگیری از پیچیدگی های احتمالی، بهتره که به سقف اسمی سفته پایبند باشید.
3. وضوح و خوانایی: حتماً مبلغ رو با خطی خوانا و واضح بنویسید که جای هیچ گونه شک و شبهه ای باقی نمونه.

نام و مشخصات گیرنده: به اسم چه کسی صادر کنیم؟

این قسمت خیلی خیلی مهمه، به خصوص برای سفته ضمانت. گیرنده وجه، همون کسیه که قراره سفته رو بهش بدید یا اون قراره سفته رو از شما بگیره. مشخصات گیرنده رو باید با دقت تمام وارد کنید:

1. اسم و فامیل دقیق/نام شرکت: اگه سفته رو به یه شخص میدید، حتماً اسم و فامیل کامل و دقیقش رو همونطور که تو کارت ملیش هست، بنویسید. اگه به یه شرکت یا موسسه میدید، نام کامل و رسمی اون شرکت رو وارد کنید.
2. بخش در وجه/حواله کرد آقای/خانم/شرکت…: این بخش برای همینه. مثلاً اگه سفته رو برای ضمانت کاری به شرکت الفبا میدید، مینویسید: در وجه/حواله کرد شرکت الفبا.

هشدار جدی: چرا سفته ضمانت را در وجه حامل ننویسیم؟

خیلی وقت ها از ما میپرسن که آیا میشه سفته ضمانت رو در وجه حامل نوشت؟ یعنی مشخصات گیرنده رو خالی گذاشت تا هرکسی که سفته رو داره، بتونه ازش استفاده کنه. پاسخ قاطعانه اینه که: هرگز این کار رو نکنید! اگه سفته ای رو در وجه حامل صادر کنید و اون سفته دست هر کسی بیفته، میتونه ادعای طلب کنه و ثابت کردن اینکه این سفته بابت ضمانت بوده، براتون کلی دردسر حقوقی و اثباتش بسیار سخت میشه. همیشه نام گیرنده رو با جزئیات کامل و دقیق بنویسید تا حقوق شما حفظ بشه.

تاریخ صدور سفته: روزی که سفته را امضا می کنیم

مثل هر سند حقوقی دیگه ای، تاریخ صدور سفته هم خیلی مهمه. این تاریخ نشون میده که شما دقیقاً کی این تعهد رو به گردن گرفتید:

1. درج دقیق روز، ماه، سال: تاریخ رو با دقت تمام، هم به عدد و هم به حروف، وارد کنید. مثلاً: تاریخ صدور: پانزدهم مرداد ماه یک هزار و چهارصد و دو. این کار کمک میکنه تا اعتبار سفته از نظر تجاری حفظ بشه و اگه خدای نکرده مشکلی پیش اومد، بتونید به این تاریخ استناد کنید.
2. پیامدهای عدم درج تاریخ: طبق ماده ۳۰۸ قانون تجارت، سفته حتماً باید تاریخ داشته باشه. اگه تاریخ صدور رو ننویسید، سفته اعتبار تجاری خودش رو از دست میده و به یک سند عادی تبدیل میشه که پیگیریش سخت تره و مزایای کمتری داره.

تاریخ پرداخت سفته (موعد پرداخت): مهم ترین بخش برای سفته ضمانت!

اینجا همون جاییه که سفته ضمانت با سفته عادی حسابی فرق پیدا میکنه و باید حسابی حواستون رو جمع کنید. در سفته عادی، معمولاً یه تاریخ مشخص برای پرداخت قید میشه. اما در سفته ضمانت، قضیه کاملاً فرق داره:

1. عدم درج تاریخ پرداخت مشخص: برای سفته ضمانت، هرگز نباید یک تاریخ مشخص برای پرداخت قید کنید! اگه تاریخ پرداخت مشخصی رو بنویسید، اون سفته دیگه ماهیت ضمانتی خودش رو از دست میده و تبدیل به یک سفته عادی میشه که هر وقت تاریخش رسید، گیرنده میتونه اونو وصول کنه، حتی اگه شما هیچ تعهدی رو زیر پا نذاشته باشید.
2. چه چیزی بنویسیم؟ به جای تاریخ پرداخت، بهتره عبارت هایی مثل عندالمطالبه (یعنی هر وقت مطالبه شد) یا بهتر از اون، بابت ضمانت انجام تعهدات قرارداد شماره [شماره و تاریخ قرارداد] رو بنویسید. این کار ماهیت ضمانتی سفته شما رو محکم تر میکنه و به وضوح نشون میده که این سفته صرفاً برای تضمین انجام یه تعهد خاص صادر شده و نه برای پرداخت یه مبلغ ثابت در یه زمان مشخص.
3. چرا اینقدر مهمه؟ اگه شما تاریخ پرداخت رو مشخص نکنید یا به قرارداد اصلی ارجاع بدید، در صورت بروز مشکل، گیرنده سفته نمیتونه همینجوری سفته رو نقد کنه. بلکه اول باید ثابت کنه که شما به تعهدتون عمل نکردید و بعد از اون، مراحل قانونی برای مطالبه سفته طی بشه. اینجوری شما از مطالبه زودهنگام و سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کنید.

امضا یا مهر صادرکننده: پای اعتبار سفته

بدون امضا، سفته مثل یه کاغذ پاره است و هیچ ارزشی نداره. امضای شما (یا مهر و اثر انگشتتون) زیر سفته، نشونه تأیید و قبول شما برای اون تعهده:

1. شرط اساسی اعتبار: طبق قانون، امضا یا مهر صادرکننده، شرط اساسی برای اعتبار سفته است. بدون اون، سفته نه تنها سند تجاری محسوب نمیشه، بلکه حتی به عنوان یه سند عادی هم قابل استناد نیست.
2. امضا، اثر انگشت یا مهر: معمولاً امضا کفایت میکنه، اما اگه خواستید محکم کاری کنید، میتونید علاوه بر امضا، اثر انگشت یا مهر خودتون رو هم بزنید. هر سه این ها معتبر هستن، اما امضا رایج تره.
3. هشدار جدی: یک بار دیگه تأکید می کنیم: سفته سفید امضا مطلقاً خطرناکه! اگه فقط امضا کنید و بقیه بخش ها خالی باشه، خودتون رو در معرض خطر بزرگی قرار میدید. همیشه تمام بخش های سفته رو پر کنید و بعد امضا کنید.

محل پرداخت سفته: کجای سفته این بخش را پر کنیم؟

روی سفته یک بخشی برای محل پرداخت وجود داره. طبق قانون تجارت، درج محل پرداخت جزو الزامات اصلی برای معتبر بودن سفته نیست. یعنی اگه این بخش رو هم پر نکنید، سفته شما بی اعتبار نمیشه. اما برای محکم کاری و وضوح بیشتر، بهتره شهری که سفته رو در اونجا صادر می کنید و قرار بر پرداخت اون هست رو بنویسید. مثلاً: محل پرداخت: تهران.

نکات طلایی برای حفظ حقوق شما در سفته ضمانت

پر کردن سفته به تنهایی کافی نیست. برای اینکه واقعاً از حقوق خودتون محافظت کنید و جلوی هرگونه سوءاستفاده رو بگیرید، باید چند نکته کلیدی رو حتماً رعایت کنید. این نکات، هم برای کسی که سفته رو میده و هم برای کسی که سفته رو میگیره، مهمه.

قید صریح و شفاف موضوع ضمانت روی سفته

این مهمترین نکته برای سفته ضمانت است! حتماً و حتماً باید روی خود برگ سفته (ترجیحاً در فضای خالی بالای سفته یا پشت اون) به صورت شفاف و صریح بنویسید که این سفته دقیقاً برای چه کاری صادر شده. این عبارت باید کاملاً گویا باشه و هیچ جای ابهامی نداشته باشه. مثلاً:

• این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار و تعهدات قرارداد استخدام مورخ [تاریخ دقیق قرارداد استخدام] فی مابین آقای/خانم [نام کارمند] و شرکت [نام کارفرما] صادر گردیده است.
• این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام به شماره [شماره قرارداد وام] مورخ [تاریخ دقیق قرارداد وام] از [نام موسسه وام دهنده] صادر گردیده است.

مطمئن بشید که این قید، کاملاً با قرارداد اصلی شما (قرارداد کاری، وام یا هر قرارداد دیگه) مطابقت داشته باشه و جزئیات سفته (شماره سفته، مبلغ، تاریخ صدور) هم در قرارداد اصلی ذکر شده باشه. این کار مثل یه سپر دفاعی برای شما عمل میکنه و ثابت میکنه که قصد شما از صدور این سفته، صرفاً ضمانت بوده و نه پرداخت یک بدهی مستقیم.

نقش قرارداد کتبی پشتیبان: سفته بدون قرارداد، ناقص است!

همیشه یادتون باشه که سفته ضمانت، مثل یه سکه است که یک روی آن سفته و روی دیگر آن، یک قرارداد کتبی پشتیبان است. این دو، جدایی ناپذیرند!

به هیچ عنوان سفته ضمانت رو بدون یه قرارداد کتبی (کاری، وامی، اجاره یا هر نوع قرارداد دیگه) که جزئیات ضمانت رو دقیقاً شرح میده، صادر نکنید. این قرارداد باید شامل موارد زیر باشه:

• موضوع دقیق ضمانت.
• شرایطی که در صورت عدم رعایت اونها، گیرنده سفته حق مطالبه سفته رو پیدا میکنه.
• مشخصات دقیق سفته (شماره سریال، مبلغ، تاریخ صدور) که تو متن قرارداد اصلی قید شده باشه.
• شرایط استرداد سفته پس از اتمام تعهدات.

اگه قراردادی در کار نباشه، ثابت کردن ماهیت ضمانتی سفته و دفاع از خودتون در برابر ادعاهای احتمالی، خیلی خیلی سخت میشه. پس همیشه اول قرارداد رو ببندید، بعد سفته رو با ارجاع به اون قرارداد پر کنید.

ضامن و پشت نویسی (ظهرنویسی): فرقشان زمین تا آسمان است!

گاهی اوقات، علاوه بر صادرکننده اصلی، شخص دیگه ای هم قراره به عنوان ضامن، سفته رو امضا کنه. اینجا باید حسابی حواستون به تفاوت ضمانت و ظهرنویسی باشه.

• ظهرنویسی: ظهرنویسی (یا پشت نویسی) معمولاً برای انتقال سفته از یک نفر به نفر دیگه استفاده میشه. یعنی اگه شما سفته ای رو داشته باشین و بخواین اون رو به شخص دیگه ای منتقل کنید، پشت سفته رو امضا می کنید و اسم اون شخص رو می نویسید. با این کار، شما هم به عنوان ظهرنویس، مسئول پرداخت سفته در صورت عدم پرداخت توسط صادرکننده میشید.
• ضمانت: اگه کسی قراره به عنوان ضامن پشت سفته رو امضا کنه، حتماً و حتماً باید به صراحت و با ذکر کلمه ضمانت این کار رو انجام بده. مثلاً بنویسه: اینجانب [نام ضامن] به عنوان ضامن، امضا می نمایم. اگه این عبارت رو ننویسه و فقط پشت سفته رو امضا کنه، از نظر قانونی ظهرنویسی تلقی میشه و مسئولیتش با ضمانت فرق میکنه و ممکنه برایش دردسر درست شود.

رسید دریافت سفته: مدرکی برای آسودگی خاطر

وقتی سفته رو به طرف مقابل میدید، حتماً یه رسید کتبی ازش بگیرید. این رسید خیلی مهمه و باید شامل اطلاعات زیر باشه:

• مشخصات کامل سفته (شماره سریال، مبلغ، تاریخ صدور).
• تأکید صریح بر اینکه سفته بابت ضمانت است (مثلاً: یک برگ سفته به شماره… به مبلغ… بابت ضمانت حسن انجام کار طبق قرارداد مورخ… دریافت گردید).
• تاریخ دریافت رسید و امضا و مهر (اگه شرکته) گیرنده سفته.

این رسید مثل یه سند محکمه پسند عمل میکنه و ثابت میکنه که شما سفته رو به چه منظوری و تحت چه شرایطی به طرف مقابل دادید.

استرداد سفته بعد از اتمام تعهد: حق مسلم شماست

وقتی تعهدات شما (مثلاً قرارداد کار یا اقساط وام) تموم میشه، حق دارید سفته ضمانت خودتون رو پس بگیرید. پس گرفتن سفته، خیال شما رو راحت میکنه و جلوی هرگونه سوءاستفاده احتمالی رو میگیره.

اگه بعد از اتمام تعهدات، گیرنده سفته از پس دادن اون خودداری کرد، میتونید از طریق قانونی اقدام کنید. این کار میتونه تحت عنوان خیانت در امانت پیگیری بشه. چون سفته ای که شما بابت ضمانت دادید، در واقع امانتی دست طرف مقابل بوده و اگه بدون دلیل موجه پس داده نشه، از نظر قانونی میتونه به عنوان خیانت در امانت تلقی بشه. پس حواستون باشه که بعد از اتمام کار، حتماً سفته تون رو پس بگیرید و رسید هم بگیرید.

نمونه های تکمیل شده سفته ضمانت (تصویری توضیحی)

در این بخش، چون امکان قرار دادن تصویر واقعی سفته تکمیل شده رو نداریم، توضیحی مفصل ارائه میدیم که اگه یه نمونه سفته پر شده رو جلوی خودتون بگذارید، هر بخشش باید چطور پر شده باشه. تصور کنید که اینها توضیحات راهنمای فلش گذاری شده روی یک عکس واقعی هستند.

نمونه سفته ضمانت کاری

فرض کنید شما برای ضمانت حسن انجام کار در یک شرکت استخدام شده اید و باید سفته ای به مبلغ ۵۰ میلیون تومان ارائه دهید. این سفته چطور پر می شود؟

1. بخش مبلغ:
   • عدد: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
   • حروف: پنجاه میلیون ریال
   • توضیح: این مبلغ باید از سقف اسمی سفته تجاوز نکند و با دقت و خوانا نوشته شود.
2. بخش تاریخ صدور:
   • عدد: مثلاً ۰۱/۰۷/۱۴۰۲
   • حروف: اول مهر ماه یک هزار و چهارصد و دو
   • توضیح: تاریخ روزی که سفته را امضا و تحویل می دهید.
3. بخش در وجه/حواله کرد آقای/خانم/شرکت…:
   • مقابل در وجه/حواله کرد: نام کامل شرکت کارفرما (مثلاً: شرکت توسعه و فناوری آریا)
   • توضیح: هرگز این بخش را خالی نگذارید و در وجه حامل ننویسید.
4. بخش تاریخ پرداخت (موعد پرداخت):
   • این بخش باید خالی بماند!
   • در فضای خالی بالای سفته یا پشت آن بنویسید: این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار و تعهدات قرارداد استخدام مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۰۱ فی مابین آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شما] و شرکت توسعه و فناوری آریا صادر گردیده است.
   • توضیح: این مهمترین قسمت برای ماهیت ضمانتی سفته است.
5. بخش امضا/مهر صادرکننده:
   • امضای کامل شما. (اثر انگشت نیز معتبر است)
   • توضیح: حتماً بعد از تکمیل همه بخش ها و اطمینان از صحت آنها، امضا کنید.

نمونه سفته ضمانت وام

فرض کنید برای دریافت وامی به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان از بانک، نیاز به ارائه سفته ضمانت دارید. سفته در این حالت چگونه پر می شود؟

1. بخش مبلغ:
   • عدد: ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (اگر وام ۱۰۰ میلیون تومان است)
   • حروف: یکصد میلیون ریال
   • توضیح: با دقت و به صورت خوانا.
2. بخش تاریخ صدور:
   • عدد: مثلاً ۱۵/۰۸/۱۴۰۲
   • حروف: پانزدهم آبان ماه یک هزار و چهارصد و دو
   • توضیح: تاریخ صدور سفته به بانک.
3. بخش در وجه/حواله کرد آقای/خانم/شرکت…:
   • مقابل در وجه/حواله کرد: نام کامل بانک یا موسسه مالی (مثلاً: بانک ملی ایران)
   • توضیح: نام کامل و دقیق گیرنده را وارد کنید.
4. بخش تاریخ پرداخت (موعد پرداخت):
   • این بخش باید خالی بماند!
   • در فضای خالی بالای سفته یا پشت آن بنویسید: این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام به شماره [شماره قرارداد وام] مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۱۵ از بانک ملی ایران (یا هر بانک دیگری) صادر گردیده است.
   • توضیح: تأکید مجدد بر خالی گذاشتن تاریخ پرداخت و ارجاع به قرارداد وام.
5. بخش امضا/مهر صادرکننده:
   • امضای کامل شما.
   • توضیح: پس از اطمینان از همه موارد، امضا کنید.

خطرات و دردسرهای رایج سفته ضمانت (و راهکارهای پیشگیری)

با وجود تمام نکات و راهنمایی هایی که تا اینجا گفتیم، سفته ضمانت باز هم میتونه مثل یه شمشیر دولبه عمل کنه. اگه آگاه نباشید و از خطرات احتمالی خبر نداشته باشید، ممکنه دچار دردسرهای بزرگی بشید. اینجا به چند تا از رایج ترین مشکلات اشاره می کنیم و راهکارهای پیشگیری رو هم میگیم.

خیانت در امانت سفته: وقتی اعتماد زیر پا گذاشته می شود

یکی از بزرگترین نگرانی ها در مورد سفته ضمانت، خطر خیانت در امانت است. این اتفاق زمانی میفته که شما سفته ای رو بابت ضمانت به کسی میدید، اما اون شخص از سفته شما به نفع خودش و برخلاف توافق قبلی، سوءاستفاده میکنه. مثلاً:

• شما سفته رو برای ضمانت کاری دادید، اما بعد از اینکه کارتون تموم میشه و هیچ مشکلی هم پیش نمیاد، کارفرما سفته رو بهتون پس نمیده و میخواد اونو وصول کنه.
• شما سفته رو بابت ضمانت به کسی دادید و قید کردید که بابت ضمانت است، اما اون شخص بدون اینکه شما به تعهدتون عمل نکرده باشید، سفته رو به دیگری منتقل میکنه یا به جریان میندازه.

راهکار پیشگیری و اقدامات حقوقی: برای اثبات خیانت در امانت، باید بتونید نشون بدید که سفته بابت ضمانت و امانت دست طرف مقابل بوده. اینجا همون قرارداد پشتیبان و قید صریح ماهیت ضمانتی روی سفته به کمکتون میاد. اگه خیانت در امانت ثابت بشه، علاوه بر مجازات کیفری (حبس)، اون شخص موظف به پرداخت خسارت به شما هم هست. سریعاً با یک وکیل مشورت کنید و شکایت کیفری مطرح نمایید.

سوءاستفاده از سفته سفید امضا یا بدون قید ضمانت

قبلاً هم تأکید کردیم و اینجا هم باز میگیم: سفته سفید امضا مثل یه بمب ساعتیه! اگه سفته ای رو فقط امضا کنید و بقیه بخش هاش رو خالی بذارید یا حتی اگه همه بخش ها رو پر کنید ولی یادتون بره که ماهیت ضمانتی اون رو صراحتاً قید کنید، در معرض خطر بزرگی هستید. طرف مقابل میتونه:

• هر مبلغی رو که دوست داره روی سفته بنویسه.
• هر تاریخ پرداختی رو انتخاب کنه.
• ادعا کنه که این سفته بابت بدهی شما بوده، نه ضمانت.

راهکار پیشگیری: این مورد راهکار ساده ای داره: هرگز سفته سفید امضا تحویل ندید! همیشه تمام بخش های سفته رو خودتون یا با نظارت خودتون پر کنید و حتماً قید ماهیت ضمانتی رو روی سفته بنویسید. این کار شما رو از کلی دردسر حقوقی و کیفری نجات میده.

گم شدن سفته ضمانت: چه باید کرد؟

گم شدن سفته، هم برای صادرکننده و هم برای گیرنده، میتونه مشکل ساز باشه:

• اگر شما صادرکننده سفته باشید و سفته گم شود (قبل از رسیدن به دست گیرنده): سریعاً یک گواهی از بانک ملی (ناشر سفته) دریافت کنید که سفته با آن شماره سریال ابطال شده است و یک آگهی در روزنامه کثیرالانتشار منتشر کنید.
• اگر گیرنده سفته هستید و سفته گم شود: باید فوراً مفقود شدن سفته را به صادرکننده اطلاع دهید و از او بخواهید که یک سفته جدید صادر کند (با حفظ همان شرایط ضمانتی) و یا در صورت عدم همکاری، با اثبات مفقودی به دادگاه مراجعه کنید.

راهکار پیشگیری: هم صادرکننده و هم گیرنده باید سفته رو در جای امن نگهداری کنن. گیرنده سفته حتماً باید یک کپی از سفته (با تمام قید و شرط ها) داشته باشه و صادرکننده هم باید مشخصات سفته رو در قرارداد پشتیبان ذکر کرده باشه.

پر کردن سفته توسط شخص ثالث یا با خطی غیر از صادرکننده

سفته، یک سند تجاریه که اصالت اون خیلی مهمه. اگه سفته ای رو امضا کنید و بقیه بخش ها رو شخص دیگه ای پر کنه (حتی با اجازه شما)، ممکنه بعدها در دادگاه مورد اعتراض قرار بگیره. ممکنه ادعا بشه که این پر کردن با رضایت شما نبوده و این سفته فاقد اعتبار است.

راهکار پیشگیری: بهترین کار اینه که تمام بخش های سفته رو با خط خودتون پر کنید. اگه به هر دلیلی مجبور شدید که کسی دیگه این کار رو انجام بده، حتماً یک برگه ی جداگانه با دست خط خودتون بنویسید و توش صراحتاً اعلام کنید که: اینجانب [نام شما] به [نام شخص ثالث] اجازه دادم که سفته به شماره [شماره سریال سفته] و به مبلغ [مبلغ سفته] را به تاریخ [تاریخ صدور] پر کند. این برگه رو امضا کنید و نگه دارید.

به طور کلی، توی دنیای امروز که همه چی دیجیتال شده، شاید سفته یه ابزار قدیمی به نظر بیاد، ولی هنوز هم کارایی های خودش رو داره. اما نکته اینجاست که استفاده ازش، مخصوصاً برای ضمانت، نیاز به آگاهی کامل و دقت بالایی داره. بی دقتی و ناآگاهی تو این زمینه میتونه خسارت های جبران ناپذیری به بار بیاره.

نتیجه گیری: با آگاهی، سفته ضمانت شما محکم تر می شود

خب، رسیدیم به انتهای مسیر! دیدیم که نحوه نوشتن سفته ضمانت چقدر مهم و پر از جزئیاته. از تعریف کلی سفته گرفته تا تفاوتش با چک، و از پر کردن تک تک فیلدها با دقت و وسواس گرفته تا نوشتن قید و شرط های اساسی روی خود برگ سفته. همه اینها مثل قطعات یک پازل اند که اگه درست کنار هم چیده بشن، میتونن یه سپر دفاعی محکم برای شما بسازن و از حقوق و سرمایه تون محافظت کنن.

یادتون باشه، سفته ضمانت مثل یه امانته؛ چه اونی که سفته رو میده و چه اونی که میگیره، باید حسابی حواسشون به این امانت و قوانینش باشه. به خصوص برای ما که درگیر روابط کاری و مالی هستیم، آگاهی از این نکات حیاتیه. هیچ وقت سفته ای رو سفید امضا ندید، همیشه تمام فیلدها رو پر کنید، حتماً ماهیت ضمانتی سفته رو روش قید کنید و یک قرارداد کتبی محکم پشتوانه اش قرار بدید. رسید گرفتن و پس گرفتن سفته بعد از اتمام تعهدات هم که دیگه جای خود دارد.

در نهایت، اگر با مورد پیچیده ای روبرو شدید یا حس کردید ابهاماتی وجود داره، بهتره حتماً قبل از هر اقدامی با یک کارشناس یا مشاور حقوقی صحبت کنید. اونا میتونن با دانش و تجربه شون، بهترین راهنمایی رو بهتون ارائه بدن و کمک کنن که با اطمینان خاطر بیشتری قدم بردارید و از دردسرهای احتمالی جلوگیری کنید. با آگاهی و دقت، سفته ضمانت میتونه یه ابزار مطمئن و کارآمد برای روابط مالی و کاری شما باشه.