قانون جدید مهریه عندالمطالبه

خیلی ها این روزها می پرسند قانون جدید مهریه عندالمطالبه یعنی چه و آیا واقعاً مهریه ۱۴ سکه شده است؟ باید بگم که طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه هنوز به قانون تبدیل نشده و فعلاً همان قانون ۱۱۰ سکه معتبره و جای نگرانی نیست.

حالا که خیالتون از بابت این شایعه کمی راحت شد، بیایید با هم ریشه ها و ابعاد حقوقی مهریه عندالمطالبه رو دقیق تر بررسی کنیم. مهریه همیشه یکی از مهم ترین حقوق مالی خانم ها در زندگی مشترک بوده و هست، یک جور پشتوانه مالی که از لحظه عقد به ملکیت زن درمی آد. اما خب، همین موضوع به ظاهر ساده، پیچیدگی های خاص خودش رو هم داره که دونستن شون برای هر زوج و زوجه ای، قبل از ازدواج و حتی بعد از اون، حسابی به درد می خوره.

اصلاً مهریه عندالمطالبه یعنی چی؟ چه فرقی با مهریه عندالاستطاعه داره؟ اگه مرد مهریه رو نده چی میشه؟ زندان داره؟ میشه قسطی پرداختش کرد؟ این ها همه اش سوالاتیه که ممکنه ذهن شما رو هم مشغول کرده باشه. تو این مقاله، قراره خیلی خودمونی و گام به گام، از سیر تا پیاز «قانون مهریه عندالمطالبه» رو براتون باز کنیم. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات حقوقی تون رو حسابی بالا ببرید.

مهریه عندالمطالبه چیست؟ تعریف و ماهیت حقوقی

ببینید، وقتی صحبت از مهریه میشه، کلاً دو نوع اصلی داریم: عندالمطالبه و عندالاستطاعه. اما «مهریه عندالمطالبه» همون مهریه ای هست که اکثریت ما می شناسیم و تو سند ازدواج ها بیشتر دیده میشه. معنی کلمه «عندالمطالبه» خیلی روشنه: یعنی «به محض مطالبه».

خلاصه بگم، مهریه عندالمطالبه یعنی چی؟ یعنی خانوم هر وقت دلش خواست و تصمیم گرفت، می تونه مهرش رو از آقا مطالبه کنه. تو این حالت، آقا موظفه که مهریه رو پرداخت کنه و هیچ بهانه ای برای به تعویق انداختنش نداره. این مهریه به محض اینکه عقد نکاح خونده میشه، رسماً مال زن میشه و اون از همون لحظه حق داره که هر وقت خواست، اون رو از همسرش بگیره.

اینجا دیگه بحث توانایی مالی مرد یا همون «استطاعت»ش مطرح نیست؛ یعنی زن لازم نیست ثابت کنه که مرد توانایی پرداخت مهریه رو داره. مرد خودش باید ثابت کنه که توانایی پرداخت نداره (که بهش میگن اعسار). این ویژگی خیلی مهمه و مهریه عندالمطالبه رو از نوع دیگه اش جدا می کنه. در واقع، مهریه عندالمطالبه یک «دین حال» محسوب میشه؛ یعنی دینی که فوراً قابل وصوله و مرد باید به محض درخواست زن، اون رو بپردازه.

تفاوت های کلیدی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

حالا که فهمیدیم مهریه عندالمطالبه یعنی چی، وقتشه یه مقایسه اساسی بین این دو نوع مهریه داشته باشیم تا فرقشون رو حسابی متوجه بشید. این تفاوت ها واقعاً توی روند مطالبه و پرداخت مهریه و حقوق هر دو طرف، نقش تعیین کننده ای دارن.

زمان و شرایط مطالبه:

• عندالمطالبه: زن هر زمانی که اراده کنه، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. یعنی نیازی نیست که اتفاق خاصی بیفته یا شرطی محقق بشه. به محض عقد، این حق برای زن ایجاد میشه.
• عندالاستطاعه: مطالبه مهریه منوط به «توانایی مالی» مرد هست. یعنی زن فقط وقتی می تونه مهریه اش رو بگیره که مرد توانایی پرداخت رو داشته باشه.

بار اثبات (کی باید ثابت کنه؟):

• عندالمطالبه: اینجا اصل بر اینه که مرد توانایی پرداخت رو داره. اگه مرد نتونه مهریه رو بده، خودش باید بره دادگاه و ثابت کنه که معسره (یعنی توانایی مالی نداره و باید قسطی پرداخت کنه).
• عندالاستطاعه: تو این حالت، زن باید ثابت کنه که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. یعنی وظیفه اثبات استطاعت مالی مرد، به عهده زن هست. این قضیه میتونه پروسه مطالبه رو پیچیده تر و طولانی تر کنه.

حق حبس زن:

• عندالمطالبه: اگه زن مهریه اش عندالمطالبه باشه و هنوز همسرش رو تمکین نکرده باشه (یعنی زندگی مشترک رو شروع نکرده باشه)، می تونه از «حق حبس» خودش استفاده کنه. یعنی میتونه بگه تا مهریه ام رو کامل نگیرم، حاضر به تمکین و شروع زندگی مشترک نیستم.
• عندالاستطاعه: تو این مدل مهریه، زن حق حبس نداره. یعنی نمی تونه به بهانه نگرفتن مهریه، از تمکین خودش خودداری کنه.

ضمانت اجراها و سرعت وصول:

• عندالمطالبه: چون دین حاله، ضمانت اجراهای محکمی مثل توقیف اموال و در مواردی خاص، حتی حبس برای تا سقف ۱۱۰ سکه داره که پروسه وصول رو سریع تر می کنه.
• عندالاستطاعه: روند وصول ممکنه کندتر باشه چون زن باید توانایی مالی مرد رو اثبات کنه و بدون اثبات اون، امکان توقیف اموال یا سایر ضمانت اجراها سخت تره.

برای اینکه بهتر متوجه تفاوت ها بشید، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم:

ویژگی	مهریه عندالمطالبه	مهریه عندالاستطاعه
زمان مطالبه	هر زمان زن بخواهد	هر زمان مرد توانایی مالی داشته باشد
بار اثبات	مرد باید اعسار خود را ثابت کند	زن باید استطاعت مالی مرد را ثابت کند
حق حبس زن	دارد (قبل از تمکین)	ندارد
اعمال ضمانت اجرا	سریع تر و آسان تر	کندتر و با نیاز به اثبات استطاعت
ماهیت دین	دین حال (فوری)	دین مؤجل (با شرط توانایی)

همونطور که می بینید، انتخاب بین این دو نوع مهریه، می تونه تأثیرات بزرگی تو زندگی آینده زوجین داشته باشه. پس بهتره که قبل از امضای سند ازدواج، با چشم باز و آگاهی کامل تصمیم بگیرید.

ابعاد قانونی مهریه عندالمطالبه در ایران: تشریح قوانین جاری

بحث قانون جدید مهریه عندالمطالبه همیشه داغه و خیلی ها در موردش سوال دارن. مهم ترین چیزی که باید بدونید اینه که، برخلاف شایعات و صحبت هایی که میشنوید، قانون اصلی مهریه هنوز هم همونه که قبلاً بوده و تغییرات اساسی پیدا نکرده. بریم سراغ جزئیات تا قضیه رو کاملاً روشن کنیم.

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده (مصوب ۱۳۹۱) – همون قانون ۱۱۰ سکه معروف!

این ماده قانونی، ستون اصلی بحث مهریه تو ایرانه. ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده تکلیف مهریه رو برای ضمانت اجرای کیفری (یعنی امکان زندان برای مرد) کاملاً مشخص کرده. این قانون می گه:

«هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.»

حالا این یعنی چی؟ یعنی اگه مهریه خانوم تا ۱۱۰ سکه باشه، مرد باید اون رو بپردازه و اگه نپردازه، زن می تونه با کمک «ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی» درخواست حبس مرد رو بده (البته اگر مرد نتونه اعسار و ناتوانی خودش رو ثابت کنه). پس این سقف ۱۱۰ سکه، در واقع برای امکان بازداشت و زندان رفتن مرده.

اما یه نکته مهم دیگه: اگه مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه چی؟ مثلاً ۱۵۰ یا ۲۰۰ سکه؟ تو این حالت، برای اون مقداری که از ۱۱۰ سکه بیشتره (مثلاً ۴۰ سکه مازاد در مثال ۱۵۰ سکه)، دیگه مرد صرفاً به خاطر نپرداختنش زندان نمیره. برای گرفتن این مبلغ اضافی، زن باید ثابت کنه که مرد تمکن مالی (یعنی پول و دارایی) برای پرداختش رو داره. به قول معروف، اینجا دیگه «ملائت زوج» (توانایی مالی مرد) ملاک پرداخت میشه.

یه مورد دیگه هم که تو این ماده اومده، بحث «محاسبه مهریه به نرخ روز» هست. یعنی اگه مهریه سکه باشه، به قیمت روزی که زن اون رو مطالبه می کنه، محاسبه و پرداخت میشه. این خیلی برای زن ها مهمه، چون ارزش پول تو گذر زمان تغییر می کنه.

طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه: یک شایعه و نه قانون!

اینجا می رسیم به همون بحث داغ «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» که خیلی ها رو نگران یا امیدوار کرده. باید خیلی صریح و روشن بگم که این طرح، در حال حاضر فقط در حد یک «پیشنهاد» یا «طرح» در مجلس مطرح شده و به هیچ عنوان به قانون تبدیل نشده! یعنی چی؟ یعنی الان اگه شما سند ازدواجتون رو ببینید، همون ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری معتبره و جای ۱۴ سکه نیست.

این طرح چرا مطرح شد؟ دلیل اصلیش کاهش تعداد زندانی های مهریه بود که آمارشون خیلی بالا رفته بود. هدفشون این بود که با کم کردن سقف ضمانت اجرای کیفری، کمتر مردی به خاطر مهریه راهی زندان بشه و مهریه های سنگین و غیرمتعارف هم کمتر بشن.

اما خب، همین طرح موافقان و مخالفان زیادی داشت. بعضی ها می گفتن این کار حقوق زن ها رو تضعیف می کنه و پشتوانه مالیشون رو از بین میبره، در حالی که بعضی دیگه معتقد بودن این طرح میتونه از سوءاستفاده ها جلوگیری کنه و تعادل بهتری بین حقوق زوجین ایجاد کنه.

پس یادتون باشه: تا وقتی که رسماً از طریق مراجع قانونی (مثل روزنامه رسمی) ابلاغ نشده، این طرح هیچ وجاهت قانونی نداره و همون ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده (با سقف ۱۱۰ سکه برای حبس) معتبره. هر مهریه ای که در سند ازدواج ثبت شده، چه ۱۴ سکه، چه ۱۱۰ سکه و چه حتی بیشتر، یک دین بر گردن مرد هست و باید پرداخت بشه. فقط ضمانت اجرای کیفری (حبس) برای ۱۱۰ سکه اعمال میشه.

نحوه مطالبه مهریه عندالمطالبه: راهنمای گام به گام و کاربردی

خب، حالا فرض کنیم تصمیم گرفتید مهریه تون رو مطالبه کنید. از کجا باید شروع کنید؟ چند تا راه پیش رو دارید که هر کدوم مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن. بیاین با هم بررسی کنیم.

روش اول: مطالبه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک

این یکی از راه های نسبتاً سریع تر و کم دردسرتر برای مطالبه مهریه است، البته اگه مهریه تون سکه باشه یا مالی که قابل توقیف باشه. مزیتش اینه که اولش نیازی به رفتن به دادگاه و اثبات چیزی نیست.

مراحلش چطوره؟

1. مراجعه به دفترخانه: اول از همه باید برید همون دفترخونه ای که عقد ازدواجتون اونجا ثبت شده.
2. درخواست صدور اجراییه: اونجا یه درخواست «صدور اجراییه مهریه» ثبت می کنید. این یعنی درخواست می کنید که مهریه شما رسماً قابل اجرا بشه.
3. معرفی اموال زوج: اگه از اموال همسرتون (مثل ملک، ماشین، حساب بانکی، سهام و…) خبر دارید، می تونید همونجا معرفی کنید.
4. توقیف اموال و مزایده: اداره ثبت بعد از بررسی، اموال رو توقیف می کنه و اگه همسرتون پرداخت نکنه، اون اموال از طریق مزایده به فروش میره و مهریه شما پرداخت میشه.

مدارک لازم:

• اصل سند ازدواج
• کارت ملی
• اطلاعات دقیق از اموال همسر (اگه می دونید)

یه نکته مهم اینجا هست: «حق ثبت مهریه». برای ثبت این درخواست، باید یه مبلغی رو به عنوان حق ثبت پرداخت کنید. این مبلغ حدود ۲.۵ درصد از ارزش مهریه هست که تا سقف ۱۱۰ سکه محاسبه میشه و بر اساس نرخ روز سکه در زمان ثبت درخواست تعیین میشه. یعنی اگه مهریه شما ۱۰۰ سکه باشه و قیمت روز سکه مثلاً ۳۰ میلیون تومن، باید ۲.۵ درصد از سه میلیارد تومن رو پرداخت کنید.

روش دوم: مطالبه از طریق دادگاه خانواده

این روش، جامع تره و اگه شرایط پیچیده تری دارید یا مرد هم درخواست اعسار (ناتوانی مالی) داشته باشه، معمولاً از این طریق اقدام میشه.

مراحلش چطوره؟

1. تقدیم دادخواست: باید یه «دادخواست مطالبه مهریه» به دادگاه خانواده محل زندگی خودتون یا محل اقامت همسرتون بدید.
2. تشکیل جلسه دادرسی: دادگاه جلسه ای برای رسیدگی تشکیل میده و هم شما و هم همسرتون باید در اون شرکت کنید.
3. صدور حکم: بعد از شنیدن دفاعیات و بررسی مدارک، دادگاه حکم به پرداخت مهریه میده.
4. صدور اجراییه و توقیف اموال: بعد از قطعی شدن حکم، می تونید درخواست صدور اجراییه کنید و از طریق اجرای احکام دادگستری، اموال همسرتون رو توقیف کنید.

مدارک لازم:

• اصل سند ازدواج و یک کپی برابر اصل شده از آن
• کارت ملی
• مدارکی که نشان دهنده توانایی مالی همسر باشه (اگه دارید، مثل فیش حقوقی، اسناد مالکیت و…)

یکی از مزایای این روش اینه که اگه همسرتون هم درخواست اعسار بده، همزمان تو همون دادگاه به این موضوع هم رسیدگی میشه.

روش سوم: مطالبه از طریق شورای حل اختلاف

اگه مبلغ مهریه شما زیاد نیست، یعنی تا سقف ۲۰ میلیون تومن (که البته این سقف ممکنه تغییر کنه)، می تونید از طریق شورای حل اختلاف اقدام کنید. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تره و برای مهریه های با مبلغ پایین مناسبه.

خب، هر کدوم از این راه ها مسیر خاص خودش رو داره. اگه گیج شدید، اصلاً نگران نباشید. تو قسمت های بعدی بیشتر توضیح میدیم و در پایان هم میگیم چرا بهتره با یه وکیل مشورت کنید.

پیامدهای حقوقی عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه: ضمانت اجراها

شاید یکی از مهم ترین سوالاتی که ذهن زوجین رو مشغول می کنه اینه که اگه مرد مهریه عندالمطالبه رو نده، واقعاً چی میشه؟ آیا ممکنه زندان بره؟ اموالش توقیف میشه؟ بیاین این ابهامات رو برطرف کنیم.

آیا مهریه عندالمطالبه زندان دارد؟ توضیح دقیق

این سوال، شاه کلید بحث ضمانت اجراست! بله، مهریه عندالمطالبه می تونه زندان داشته باشه، اما با شروط و محدودیت هایی. همونطور که قبلاً گفتیم، سقف ۱۱۰ سکه طلا تو «ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده» نقش تعیین کننده ای اینجا داره.

اگه مهریه زن تا ۱۱۰ سکه باشه و مرد با وجود توانایی مالی، اون رو پرداخت نکنه یا اینکه نتونه تو دادگاه ثابت کنه که معسره (یعنی توانایی مالی نداره)، زن می تونه با استناد به «ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی» درخواست بازداشت و حبس مرد رو بده. این یعنی مرد تا زمانی که مهریه (یا اقساط تعیین شده توسط دادگاه) رو پرداخت کنه، ممکنه زندانی بشه. البته طول مدت حبس هم تابع قانون و تصمیم قاضیه و بی حد و حصر نیست.

اما یه نکته اساسی: اگه مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه، برای اون مقداری که از این سقف بیشتره، دیگه ضمانت اجرای حبس وجود نداره. یعنی مرد فقط به خاطر اون مازاد زندان نمیره. برای گرفتن اون مقدار اضافی، زن باید اثبات کنه که مرد توانایی مالی پرداختش رو داره.

توقیف اموال و دارایی های زوج:

یکی از قوی ترین اهرم های زن برای گرفتن مهریه، درخواست توقیف اموال و دارایی های همسرشه. این اموال می تونن شامل موارد زیر باشن:

• اموال منقول: مثل حساب های بانکی (هر چقدر پول تو حساب داشته باشه)، ماشین، موتورسیکلت، اوراق بهادار و…
• اموال غیرمنقول: مثل خانه، آپارتمان، زمین، باغ و…
• حقوق و مستمری: حتی بخشی از حقوق ماهیانه یا مستمری مرد هم می تونه برای پرداخت مهریه توقیف بشه. (مثلاً یک چهارم حقوق برای متأهلین و یک سوم برای مجردین)

فرقی نمی کنه که این اموال توقیف بشن یا نه، مهریه همیشه به نرخ روز محاسبه میشه. یعنی اگه یه ماشین امروز ۱۰ میلیون تومن باشه و فردا بشه ۲۰ میلیون تومن، ارزش مهریه هم با همون قیمت روز محاسبه میشه.

ممنوع الخروج شدن زوج:

اگه مرد مهریه اش رو پرداخت نکنه و زن درخواست بده، این امکان وجود داره که مرد ممنوع الخروج بشه. یعنی تا وقتی که تکلیف مهریه مشخص نشه یا پرداخت نشه، مرد نمی تونه از کشور خارج بشه. این اهرم فشار می تونه برای بعضی از آقایون که زیاد سفر می کنن، خیلی مهم باشه.

مستثنیات دین: اموالی که قابل توقیف نیستند

یه نکته مهم اینجا هست که باید بهش توجه کنیم. قانون یه سری اموال رو از توقیف شدن مستثنی کرده. به این ها میگن «مستثنیات دین». یعنی حتی اگه مرد محکوم به پرداخت مهریه بشه، این اموال رو نمیشه برای مهریه توقیف کرد. مثل:

• مسکن مورد نیاز و مناسب شأن مرد و خانواده اش.
• ابزار و وسایل ضروری برای کار و شغل مرد.
• اثاثیه ضروری زندگی.
• مبلغی از حقوق که برای زندگی مرد و خانواده اش ضروریه.
• و…

این استثنائات باعث میشه که مرد کاملاً بی پناه نشه و حداقل های زندگی اش حفظ بشه.

تقسیط مهریه عندالمطالبه: شرایط و مراحل

خب، شاید بگید که مرد پول نداره و واقعاً نمیتونه مهریه رو یکجا بده. آیا راهی هست که مهریه رو قسطی پرداخت کنه؟ بله، قانون برای این شرایط هم راهکار گذاشته و اون هم «اعسار» و «تقسیط مهریه» است.

امکان درخواست اعسار و تقسیط توسط زوج محکوم به پرداخت

اگه مرد محکوم به پرداخت مهریه شده و واقعاً توانایی پرداخت یکجای اون رو نداره، می تونه درخواست «اعسار از پرداخت مهریه» رو به دادگاه بده. «اعسار» یعنی ناتوانی مالی. یعنی مرد به دادگاه میگه من ندارم و نمی تونم مهریه رو یکجا بدم. در این صورت، دادگاه به درخواستش رسیدگی می کنه.

یکی از مهمترین نکات اینه که مرد باید این ناتوانی رو «ثابت» کنه. صرف گفتن ندارم کافی نیست. برای اثبات اعسار، مرد باید:

• لیست اموال: یه لیست کامل از تمام اموال و دارایی هایی که داره (و البته مستثنیات دین حساب نمیشن) به دادگاه ارائه بده.
• شهود: دو نفر شاهد معتبر هم باید بیاره که بتونن گواهی بدن که مرد واقعاً توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو نداره.

اگه دادگاه درخواست اعسار مرد رو قبول کنه و تشخیص بده که واقعاً معسره، مهریه رو براش «تقسیط» می کنه. یعنی چی؟ یعنی یه مبلغ رو به عنوان پیش قسط تعیین می کنه (مثلاً چند سکه) و بعدش ماهیانه یا هر چند ماه یکبار، مبلغ مشخصی رو برای پرداخت اقساط مهریه مشخص می کنه. به این ترتیب، مرد دیگه به خاطر عدم پرداخت مهریه زندان نمیره، چون داره طبق حکم دادگاه، مهریه رو قسطی پرداخت می کنه.

پیامدهای عدم پرداخت اقساط مهریه

فکر نکنید اگه مهریه قسطی شد، دیگه مرد هر وقت دلش خواست میتونه پرداخت کنه یا اصلاً نپردازه. نه! اگه مرد از پرداخت اقساط مهریه خودش سر باز بزنه یا طبق زمان بندی تعیین شده پرداخت نکنه، اتفاق بدی میفته: «دین حال میشه». یعنی چی؟ یعنی کل مبلغ مهریه (نه فقط اون قسط عقب افتاده) یکجا به عهده مرد میفته و زن می تونه دوباره برای کل مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) درخواست زندان یا توقیف اموال بده. پس تقسیط مهریه هم مسئولیت های خاص خودش رو داره.

ماده ۲۷۷ قانون مدنی هم میگه: متعهد نمی تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد نماید ولی حاکم می تواند نظر به وضعیت مدیون، مهلت عادله یا قرار اقساط دهد. یعنی قاضی با در نظر گرفتن شرایط مرد، می تونه برای پرداخت مهریه بهش مهلت بده یا اونو قسط بندی کنه.

مهریه عندالمطالبه در فرآیند طلاق و پس از آن

مهریه، چه عندالمطالبه باشه و چه عندالاستطاعه، یکی از مهم ترین حقوق مالی زن هست و در هر نوع طلاقی که صورت بگیره، تکلیفش باید مشخص بشه.

وضعیت مهریه عندالمطالبه در انواع طلاق

بیاین ببینیم تو انواع طلاق، مهریه عندالمطالبه چه وضعیتی پیدا می کنه:

• طلاق رجعی: تو این نوع طلاق که مرد حق رجوع داره، زن می تونه تمام مهریه اش رو مطالبه کنه. مرد موظفه که مهریه رو پرداخت کنه و هیچ ربطی به حق رجوع مرد نداره.
• طلاق خلع: تو طلاق خلع، زن از حقوق مالی خودش (از جمله مهریه یا بخشی از اون) می گذره تا مرد راضی به طلاق بشه. یعنی زن مهریه رو می بخشه یا مقداری از اون رو به مرد میده تا طلاق اتفاق بیفته.
• طلاق توافقی: اینجا همونطور که از اسمش پیداست، زن و مرد سر همه چیز، از جمله مهریه، با هم توافق می کنن. ممکنه زن تمام مهریه رو ببخشه، بخشی از اون رو مطالبه کنه یا حتی توافق کنن که مرد مهریه رو قسطی بده. همه چیز بستگی به توافق دو طرف داره.

در هر صورت، این مهم نیست که نوع طلاق چی باشه. مهم اینه که مهریه عندالمطالبه حق زن هست و باید تکلیفش روشن بشه. حتی اگه طلاقی اتفاق نیفته، زن باز هم می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه.

تأثیر مطالبه مهریه بر سایر حقوق مالی زوجه

گاهی وقت ها ممکنه فکر کنید که اگه مهریه رو بگیرید، دیگه نمی تونید سراغ حقوق مالی دیگه برید. اما این فکر اشتباهه! مطالبه مهریه عندالمطالبه هیچ تأثیری روی سایر حقوق مالی شما نداره. یعنی:

• اجرت المثل ایام زوجیت: اگه زن تو زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشه که وظیفه اش نبوده (مثل کارهای خونه)، می تونه بابت اونها اجرت المثل بگیره.
• نفقه: نفقه (هزینه زندگی زن) هم حق جداگانه ایه و ربطی به مهریه نداره.
• نصف دارایی: اگه تو شروط ضمن عقد تعیین شده باشه، زن می تونه تا نصف دارایی مرد رو که تو طول زندگی مشترک به دست آورده، مطالبه کنه.

پس، مهریه فقط یکی از حقوق مالی زن هست و گرفتن اون باعث نمیشه که از حقوق دیگه محروم بشید.

نکات مهم و توصیه های حقوقی

تا اینجا حسابی در مورد قانون جدید مهریه عندالمطالبه و ابعادش صحبت کردیم. اما چند تا نکته مهم هست که بهتره همیشه تو ذهنتون داشته باشید تا خدای نکرده تو دردسر نیفتید:

1. مشاوره با وکیل متخصص خانواده: شاید مهم ترین توصیه همین باشه. مسائل حقوقی، مخصوصاً اونایی که به خانواده و مهریه مربوط میشن، خیلی پیچیده و حساس هستن. قبل از اینکه هر تصمیمی بگیرید یا هر اقدامی انجام بدید، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید. یه وکیل خوب میتونه شما رو راهنمایی کنه، بهترین مسیر رو نشونتون بده و از حقوق شما دفاع کنه. نابرده رنج گنج میسر نمی شود!
2. آگاهی کامل از مفاد سند ازدواج: قبل از امضای سند ازدواج و حتی بعد از اون، حتماً تمام مفاد سند، مخصوصاً قسمت مربوط به مهریه و شروط ضمن عقد رو با دقت بخونید و مطمئن بشید که همه چیز رو کامل متوجه شدید.
3. جمع آوری مستندات و مدارک لازم: اگه تصمیم به مطالبه مهریه گرفتید، تمام مدارک لازم مثل سند ازدواج، کارت ملی، و اگه از اموال همسرتون خبر دارید، اسناد مربوط به اونها رو جمع آوری کنید. هرچی مدارک کامل تر باشن، روند کار سریع تر پیش میره.
4. پرهیز از اقدامات عجولانه و بدون آگاهی: هیچ وقت عجولانه تصمیم نگیرید یا بدون اطلاع کافی اقدامی انجام ندید. یه تصمیم اشتباه تو مسائل حقوقی میتونه عواقب جبران ناپذیری داشته باشه. همیشه با فکر و مشورت پیش برید.

یادتون باشه که هدف از این اطلاعات، بالا بردن آگاهی شماست تا بتونید با دید بازتری در مورد حقوق و مسئولیت های خودتون تو زندگی مشترک تصمیم بگیرید. «کار نیکو کردن از پر کردن است»، پس برای حفظ حقوق خودتون هیچ تلاشی رو از دست ندید.

سوالات متداول

آیا واقعا قانون مهریه ۱۴ سکه تصویب شده است؟

خیر، این فقط یک طرح پیشنهادی بوده و هنوز به قانون تبدیل نشده است. قانون فعلی برای ضمانت اجرای کیفری (حبس) مهریه، سقف ۱۱۰ سکه طلا را تعیین کرده است و هر مهریه ای که در عقدنامه ثبت شده باشد، یک دین محسوب می شود و باید پرداخت شود.

مهریه عندالمطالبه پس از فوت زوج چه می شود؟

مهریه عندالمطالبه یک دین است و با فوت زوج از بین نمی رود. زوجه می تواند مهریه خود را از ماترک (اموال به جا مانده) زوج مطالبه کند. یعنی زن جزو اولین طلبکاران متوفی محسوب می شود و قبل از تقسیم ارث بین ورثه، مهریه اش باید از اموال مرد پرداخت شود.

آیا برای گرفتن مهریه باید حتما طلاق گرفت؟

خیر، زن هر زمان که مهریه اش عندالمطالبه باشد، حتی بدون درخواست طلاق و در حین زندگی مشترک، می تواند مهریه خود را از همسرش مطالبه کند و مطالبه مهریه دلیلی بر درخواست طلاق نیست.

اگر مرد اموالی نداشته باشد، آیا زن باز هم می تواند مهریه خود را مطالبه کند؟

بله، مهریه همیشه حق زن است. اگر مرد اموالی برای پرداخت مهریه نداشته باشد، می تواند درخواست اعسار (ناتوانی مالی) بدهد و در صورت تأیید دادگاه، مهریه به صورت اقساطی برای او تعیین می شود. در این حالت، زن همچنان حق دریافت مهریه خود را دارد، اما به صورت قسطی.

آیا می توان مهریه عندالمطالبه را بخشید یا به عندالاستطاعه تبدیل کرد؟

بله، زن می تواند تمام یا قسمتی از مهریه عندالمطالبه خود را ببخشد. همچنین با توافق زوجین و با مراجعه به دفتر اسناد رسمی، می توان نوع مهریه را از عندالمطالبه به عندالاستطاعه تبدیل کرد، اما این کار باید با رضایت کامل و آگاهی هر دو طرف انجام شود.

نتیجه گیری

همونطور که تا اینجا با هم مرور کردیم، قانون جدید مهریه عندالمطالبه چیزی نیست که در موردش شایعات زیادی شنیدیم. هنوز هم ملاک اصلی، همون قانون ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری مهریه هست و طرح ۱۴ سکه به قانون تبدیل نشده. فهمیدیم که مهریه عندالمطالبه، حقیه که به محض عقد به زن تعلق می گیره و میشه به روش های مختلف از جمله ثبت و دادگاه اون رو مطالبه کرد. همچنین با تفاوت های مهمش با مهریه عندالاستطاعه آشنا شدیم و از پیامدهای عدم پرداخت، مثل زندان (تا سقف ۱۱۰ سکه) و توقیف اموال، و همچنین امکان تقسیط اون صحبت کردیم.

پس، مهم ترین چیزی که از این بحث باید تو ذهن تون بمونه، «آگاهی» و «مشورت» هست. قبل از هر اقدام قانونی، چه برای ازدواج، چه برای مطالبه مهریه و چه برای طلاق، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. این کار به شما کمک می کنه تا بهترین تصمیم رو بگیرید، از حقوق خودتون با خبر باشید و از افتادن تو پیچ و خم های قانونی جلوگیری کنید. یادتون باشه، دانش حقوقی، بهترین پشتوانه شما تو زندگیه.