دادخواست تعدیل مهریه چیست

دادخواست تعدیل مهریه، در واقع درخواست تغییر مبلغ اقساط مهریه ای است که قبلاً دادگاه برای پرداختش حکم صادر کرده. این درخواست، هم می تونه از طرف مرد باشه که بخواد اقساط رو کم کنه، هم از طرف زن که بخواد به خاطر تورم یا بهبود وضعیت مالی مرد، اقساط رو افزایش بده. این کار برای برقراری عدالت در شرایط متغیر اقتصادی و مالی انجام میشه.

خب، راستش رو بخواهید، موضوع مهریه همیشه یکی از مهم ترین و گاهی هم پردردسرترین مسائل تو زندگی مشترک و البته بعد از جدایی بوده و هست. خیلی از زوجین، چه مرد و چه زن، ممکنه بعد از مدتی که دادگاه برای پرداخت مهریه حکمی صادر کرده، با شرایط جدیدی روبرو بشن که اون حکم قبلی دیگه با واقعیت زندگی شون جور درنمیاد. اینجا پای یه موضوع مهم به اسم «تعدیل مهریه» به میون میاد که می تونه به هر دو طرف کمک کنه تا حق و حقوقشون بهتر رعایت بشه و عدالت دوباره برقرار بشه.

این مقاله یه جور راهنمای خودمونی و کامل در مورد دادخواست تعدیل مهریه هست. قراره با هم ببینیم این تعدیل مهریه اصلاً یعنی چی، تو چه شرایطی میشه همچین درخواستی داد، چه مدارکی لازم داره و مراحلش از صفر تا صد چجوریه. هدف اینه که شما با خوندن این مطالب، دیگه هیچ ابهامی تو ذهنتون نمونه و اگه خدایی نکرده نیاز شد، بتونید با چشم باز و اطلاعات کافی، قدم بردارید و یا با یه وکیل متخصص مشورت کنید.

اصلاً «تعدیل مهریه» یعنی چی؟ (یک تعریف خودمونی!)

کلمه «تعدیل» تو فرهنگ لغت به معنی «عادلانه کردن» یا «برقرار کردن عدالت» هست. تو بحث مهریه هم دقیقاً همین معنی رو میده؛ یعنی اینکه ما می خوایم مبلغ مهریه یا اقساط پرداخت اون، عادلانه و متناسب با شرایط روز باشه.

ولی قبل از اینکه وارد جزئیات بشیم، باید یه فرق مهم رو بذاریم وسط. ما دو مدل «تعدیل مهریه» داریم که خیلیا ممکنه این دو تا رو با هم اشتباه بگیرن:

1. تعدیل اصل مهریه بر اساس نرخ روز (موضوع ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی)
2. تعدیل اقساط مهریه (همون چیزی که دادخواستش رو می دیم و موضوع اصلی بحث ماست)

بذارید اول تفاوت این دو تا رو براتون روشن کنم تا دیگه قاطی نشن.

تعدیل اصل مهریه: وقتی مهریه به نرخ روز حساب میشه

اگه یادتون باشه، قبلاً وقتی یه خانم مهریه اش رو طلب می کرد، همون مبلغی که توی عقدنامه نوشته شده بود، باید پرداخت می شد. مثلاً اگه ۱۰۰ سکه یا ۵ میلیون تومن مهریه بود، همون مبلغ پرداخت می شد. اما با توجه به تورم و کاهش ارزش پول، این مبلغ بعد از چند سال، دیگه ارزش اولیه رو نداشت.

اینجا بود که قانونگذار دست به کار شد و تو تبصره ۱ ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی یه قانون جدید گذاشت. این تبصره میگه که مهریه باید به نرخ روز و متناسب با شاخص قیمت سالانه زمان پرداخت، نسبت به سالی که عقد انجام شده، محاسبه و پرداخت بشه. این شاخص رو هم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می کنه.

پس دقت کنید! این نوع تعدیل، مربوط به اصل مبلغ مهریه هست، نه قسط هایی که مرد باید پرداخت کنه. یعنی اگه مهریه یهو به نرخ روز حساب بشه، ممکنه مبلغ کل مهریه خیلی بیشتر از اون چیزی بشه که اول تو عقدنامه نوشته شده بود. این کار برای اینه که حقوق خانم ها تو طول زمان و با بالا رفتن تورم، پایمال نشه.

تعدیل اقساط مهریه: همون که دنبالشیم!

حالا بریم سراغ موضوع اصلی خودمون: «تعدیل اقساط مهریه». این همون چیزیه که اکثر افراد وقتی اسم تعدیل مهریه میاد تو ذهنشون دنبالشن. داستان از این قراره که وقتی یه مرد به پرداخت مهریه محکوم میشه، اگه نتونه همه مهریه رو یکجا بده، دادگاه میتونه بعد از بررسی وضعیت مالیش، حکم «اعسار» و «تقسیط مهریه» رو بده.

یعنی چی؟ یعنی دادگاه میگه خب، این آقا الان توانایی پرداخت کامل مهریه رو نداره، پس باید اول یه مقداری رو به عنوان پیش پرداخت بده و بقیه رو به صورت اقساط ماهانه پرداخت کنه. حالا این اقساط، ممکنه سال ها طول بکشه تا تموم بشه. تو این مدت طولانی، خب مسلماً خیلی چیزا تغییر می کنه:

• وضعیت مالی مرد ممکنه خیلی بهتر یا خیلی بدتر بشه.
• تورم ممکنه اونقدر زیاد بشه که اون اقساطی که خانم میگیره، دیگه ارزش چندانی نداشته باشه.
• یا برعکس، تورم پایین بیاد و پرداخت اقساط برای مرد واقعاً سخت بشه.

اینجاست که هم مرد و هم زن می تونن دوباره به دادگاه مراجعه کنن و درخواست بدن که دادگاه، اقساط مهریه رو «تعدیل» یا همون «عادلانه» کنه. این یعنی مبلغ اقساط رو کم یا زیاد کنه تا با وضعیت فعلی زندگی و شرایط اقتصادی همخونی داشته باشه. این امکان تو تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی پیش بینی شده که دقیقاً برای همین هدف، یعنی برقراری عدالت برای هر دو طرف تو طول زمان، گذاشته شده.

چرا و در چه شرایطی دادخواست تعدیل اقساط مهریه مطرح می شود؟

تصور کنید که دادگاه برای پرداخت مهریه، مرد رو محکوم کرده به پرداخت ماهیانه مثلاً دو سکه طلا. خب، ممکنه این حکم برای چندین سال پابرجا باشه. اما تو این مدت، زندگی که ثابت نمی مونه، درسته؟ اتفاقات و تغییرات مختلفی پیش میاد که ممکنه این اقساط رو برای یکی از طرفین عادلانه یا منصفانه نگه نداره. اینجا دو تا جنبه برای مطرح شدن دادخواست تعدیل وجود داره: یه جنبه مثبت برای خانم (که اقساط زیاد بشه) و یه جنبه منفی برای آقا (که اقساط کم بشه).

برای خانم ها (درخواست افزایش اقساط توسط زوجه)

اگه شما خانم هستید و دارید مهریه تون رو قسطی می گیرید، ممکنه تو این شرایط بخواهید اقساط افزایش پیدا کنه:

1. افزایش درآمد چشمگیر آقا: فکر کنید مرد بعد از حکم اقساط، یهو یه شغل جدید با حقوق خیلی بالا پیدا کنه، یه ارث بزرگ بهش برسه، یا کسب وکارش حسابی رونق بگیره. خب، در این صورت منطقیه که بتونه اقساط بیشتری بده و خانم هم حق داره از این تغییر وضعیت مالی باخبر باشه و درخواست افزایش اقساط رو بده.
2. بهبود وضعیت مالی زوج: ممکنه حتی درآمدش خیلی هم زیاد نشده باشه، اما مثلاً بدهی های قبلیش رو صاف کرده، یا هزینه های زندگیش کم شده و در مجموع، دستش بازتر شده.
3. افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول: این یکی خیلی رایجه! شاید وقتی حکم قسط صادر شده، مثلاً با هر قسط ماهیانه می شد یه چیزی خرید، اما حالا بعد از چند سال به خاطر تورم، اون مبلغ دیگه ارزش قبلی رو نداره. تو این وضعیت، خانم می تونه درخواست بده که مبلغ اقساط با نرخ تورم روز، تعدیل و زیاد بشه تا ارزش مهریه اش حفظ بشه.

برای آقایون (درخواست کاهش اقساط توسط زوج)

اگه شما آقا هستید و دارید مهریه رو قسطی پرداخت می کنید، ممکنه تو این شرایط بخواهید اقساط رو کم کنید:

1. کاهش درآمد ناگهانی: خدای نکرده ممکنه شغلش رو از دست بده، بیکار بشه، یا یه بیماری سخت سراغش بیاد که دیگه نتونه کار کنه. ورشکستگی تو کسب وکار هم یکی از این موارد هست. تو این شرایط، پرداخت همون اقساط قبلی براش واقعاً غیرممکن میشه.
2. تغییر فاحش تو وضعیت معیشتی: گاهی هم ممکنه درآمدش کم نشده باشه، اما هزینه های زندگیش یهو سر به فلک بکشه. مثلاً یه مسئولیت جدید مثل سرپرستی یه نفر دیگه به عهده اش بیاد، یا هزینه های درمانی سنگینی پیدا کنه.

در هر دو حالت، چه درخواست افزایش اقساط از طرف زن و چه درخواست کاهش اقساط از طرف مرد، هدف اصلی اینه که دادگاه با در نظر گرفتن شرایط جدید، یه تعادل و انصافی تو پرداخت مهریه ایجاد کنه که هم توانایی پرداخت مرد رعایت بشه و هم حقوق زن پایمال نشه. این یعنی قانونگذار فکر این روزها رو هم کرده و راهی برایش گذاشته.

چه کسانی می توانند دادخواست تعدیل اقساط مهریه را تقدیم کنند؟ (من میتونم؟)

راستش رو بخواهید، این امکان تعدیل اقساط مهریه، یه جور فرصت دوطرفه هست. یعنی هم مرد و هم زن، اگه شرایطشون تغییر کرده باشه، می تونن این دادخواست رو بدن.

• زوج (مرد): اگه مردی قبلاً به پرداخت مهریه به صورت اقساط محکوم شده و حالا به هر دلیلی وضعیت مالیش بدتر شده (مثلاً درآمدش کم شده، بیکار شده یا هزینه هاش زیاد شده)، می تونه به دادگاه درخواست بده که یا مبلغ اقساط رو کم کنه یا مدت زمان پرداخت رو بیشتر کنه.
• زوجه (زن): برعکس، اگه خانمی داره مهریه اش رو قسطی می گیره و حالا می بینه وضعیت مالی همسر سابقش خیلی بهتر شده یا به خاطر تورم، ارزش پولی که هر ماه می گیره خیلی کم شده، می تونه از دادگاه بخواد که مبلغ اقساط رو افزایش بده.

یه نکته خیلی مهم که باید حواس تون باشه: پیش شرط اصلی برای اینکه بتونید دادخواست تعدیل اقساط مهریه رو بدید، اینه که قبلاً یه حکم قطعی از دادگاه برای «اعسار و تقسیط مهریه» صادر شده باشه. یعنی اگه هنوز اصلاً مهریه قسط بندی نشده یا حکم اعسار نگرفتید، نمی تونید درخواست تعدیل اقساط رو بدید. اول باید مهریه به صورت اقساطی بشه، بعد اگه شرایط تغییر کرد، می تونید درخواست تعدیل رو مطرح کنید.

مدارک و مستندات لازم برای دادخواست تعدیل مهریه: (چی ببریم دادگاه؟)

مثل هر پرونده حقوقی دیگه، برای دادخواست تعدیل مهریه هم باید یه سری مدارک و مستندات رو جمع آوری کنید. این مدارک قراره به دادگاه ثابت کنه که واقعاً وضعیت مالی شما یا طرف مقابل تغییر کرده و نیاز به تعدیل هست. بدون این مدارک، کارتون لنگ می مونه. حالا ببینیم چی لازم داریم:

1. فتوکپی مصدق عقدنامه ازدواج: این همون سند اصلی ازدواج شماست و باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دفاتر اسناد رسمی، ازش فتوکپی برابر اصل (مصدق) تهیه کنید.
2. فتوکپی مصدق دادنامه قطعی حکم اعسار و تقسیط مهریه: همونطور که قبلاً گفتم، این مهم ترین مدرکه. شما باید ثابت کنید که قبلاً حکم قسط بندی مهریه صادر شده و الان می خواهید اون حکم رو تغییر بدید. این دادنامه هم باید برابر اصل شده باشه.
3. فتوکپی مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان و خوانده: مدارک هویتی خودتون (خواهان) و طرف مقابل (خوانده) هم لازمه.

حالا می رسیم به قسمت مهم تر: مدارکی که ثابت می کنه وضعیت مالی تغییر کرده! این مدارک بسته به اینکه چه کسی درخواست داده (مرد برای کاهش یا زن برای افزایش) فرق می کنه:

مدارک لازم برای زوج (درخواست کاهش اقساط):

• فیش حقوقی جدید یا گواهی از محل کار: اگه شغلتون رو عوض کردید و درآمدتون کمتر شده، یا حقوق تون کاهش پیدا کرده، فیش حقوقی جدید یا نامه ای از محل کارتون که این موضوع رو تأیید می کنه، خیلی مهمه.
• گواهی بیکاری: اگه خدای نکرده بیکار شدید، گواهی بیمه بیکاری یا نامه ای از اداره کار می تونه کمک کننده باشه.
• مدارک پزشکی و درمانی: اگه به خاطر بیماری، هزینه های درمانی سنگینی دارید یا توانایی کار کردن رو از دست دادید، گزارش ها و فاکتورهای پزشکی لازم میشه.
• اسناد مربوط به افزایش هزینه های ضروری زندگی: مثلاً اگه مجبور شدید مسئولیت نگهداری از والدین یا فرزندان جدیدی رو به عهده بگیرید که هزینه های شما رو بالا برده، مدارک مربوط به اون رو هم ارائه بدید.
• گواهی ورشکستگی یا کاهش شدید درآمد از کسب وکار: اگه کاسب هستید و ورشکست شدید یا درآمدتون خیلی کم شده، مدارک مالی و حسابداری می تونه به درد بخوره.

مدارک لازم برای زوجه (درخواست افزایش اقساط):

• مدارک مربوط به اموال جدید زوج: اگه می دونید همسر سابق تون تازگی ملک، ماشین یا هر نوع دارایی دیگه ای خریده، مدارک مربوط به اون رو جمع آوری کنید.
• گواهی اشتغال جدید زوج با حقوق بالاتر: اگه همسر سابق تون شغل جدیدی پیدا کرده که حقوقش بیشتره، مدارکی که این موضوع رو نشون میده.
• استعلام از مراجع مربوطه: مثلاً می تونید از دارایی، اداره ثبت اسناد، یا بانک ها برای اطلاع از وضعیت مالی همسر سابق تون درخواست استعلام بدید. البته این موارد معمولاً با حکم دادگاه انجام میشه.
• اعلام نرخ تورم از مراجع رسمی: اگه درخواست شما به خاطر کاهش ارزش پول و تورم هست، می تونید به گزارش های رسمی بانک مرکزی یا مرکز آمار ایران استناد کنید.

مدارک عمومی تکمیلی:

• استشهادیه محلی: گاهی اوقات برای اثبات تغییر وضعیت مالی، خصوصاً اگه مدرک رسمی ندارید، می تونید از شهادت شهود و تنظیم استشهادیه با امضای چند نفر از اهالی محل یا دوستان که از وضعیت مالی شما یا طرف مقابل آگاهن، استفاده کنید.
• پرینت گردش حساب بانکی: پرینت حساب های بانکی می تونه تصویری از درآمد و هزینه های شما نشون بده.
• فیش های پرداخت اقساط قبلی: اگه مرد هستید و دارید اقساط رو پرداخت می کنید، ارائه فیش های قبلی نشون میده که قبلاً به تعهدتون عمل کردید.

یه نکته دوستانه: جمع آوری این مدارک ممکنه کمی وقت گیر باشه. بهتره از قبل همه چیز رو آماده کنید تا وقتی دادخواست رو تنظیم می کنید، همه چی سر جاش باشه. هر مدرکی که بتونه ادعای شما رو قوی تر کنه، حتماً ارائه بدید. در صورت نیاز به مشورت با وکیل، او به شما خواهد گفت دقیقاً چه مدارکی برای پرونده شما لازم است.

صفر تا صد مراحل دادخواست تعدیل اقساط مهریه (گام به گام تا رأی نهایی)

حالا که فهمیدیم تعدیل مهریه چیه و تو چه شرایطی مطرح میشه، وقتشه که بریم سراغ مراحل عملی کار. این بخش بهتون می گه دقیقاً باید چیکار کنید تا دادخواست تون به ثمر برسه. قدم به قدم با هم جلو می ریم:

گام اول: جمع آوری مدارک و مستندات

قبل از هر اقدامی، باید تمام مدارکی که تو بخش قبلی گفتیم رو آماده کنید. هرچی مدارکتون کامل تر و محکم تر باشه، شانس موفقیت تون تو دادگاه بیشتر میشه. یادتون نره، همه کپی ها باید «مصدق» یا همون «برابر اصل» شده باشن.

گام دوم: تنظیم دادخواست

اینجا قلب ماجراست! شما باید یه دادخواست تنظیم کنید که توش قشنگ توضیح بدید چی می خواهید و چرا. می تونید این کار رو با کمک یه وکیل متخصص انجام بدید (که توصیه میشه) یا خودتون با دقت و حوصله این کار رو انجام بدید.

• مشخصات خواهان و خوانده: باید اطلاعات کامل خودتون (خواهان) و طرف مقابل (خوانده) رو دقیق و کامل بنویسید (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس).
• خواسته: اینجا دقیقاً بنویسید چی می خواهید. مثلاً: تقاضای تعدیل (کاهش) مبلغ اقساط مهریه از هر قسط (مبلغ فعلی) به (مبلغ درخواستی) با توجه به (دلایل تغییر وضعیت مالی). یا تقاضای تعدیل (افزایش) مبلغ اقساط مهریه از هر قسط (مبلغ فعلی) به (مبلغ درخواستی) با توجه به (دلایل تغییر وضعیت مالی خوانده و تورم).
• شرح دلایل و مستندات: اینجا باید مثل یه داستان گو، اما حقوقی و مستدل، توضیح بدید که چرا وضعیت مالی شما یا طرف مقابل تغییر کرده. مثلاً اگه مرد هستید، بنویسید: اینجانب پس از صدور حکم تقسیط مهریه، به دلیل (مثلاً بیماری، از دست دادن شغل، افزایش تعداد فرزندان) با کاهش شدید درآمد و افزایش هزینه های زندگی مواجه شده ام و توانایی پرداخت اقساط قبلی را ندارم. اگه زن هستید، بنویسید: خوانده محترم پس از صدور حکم تقسیط، با افزایش چشمگیر درآمد و بهبود وضعیت مالی مواجه شده و یا به دلیل تورم، ارزش اقساط پرداختی به شدت کاهش یافته است.
• اشاره به ماده قانونی: حتماً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی اشاره کنید. این ماده، پایه قانونی درخواست شماست.

گام سوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از اینکه دادخواست رو تنظیم کردید و همه مدارک رو آماده کردید، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. اونجا دادخواست و مدارکتون رو ثبت می کنن. یادتون باشه که باید هزینه های دادرسی رو هم همونجا پرداخت کنید.

گام چهارم: ارجاع دادخواست به شعبه صالح

بعد از ثبت، دادخواست شما به دادگاه صالح ارجاع داده میشه. «مرجع صالح» برای رسیدگی به دادخواست تعدیل مهریه، همون دادگاهی هست که قبلاً حکم اعسار و تقسیط مهریه رو صادر کرده. این خیلی مهمه که حواس تون باشه پرونده به دادگاه درستی ارسال بشه.

گام پنجم: تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین

دادگاه بعد از بررسی اولیه، یه وقت برای رسیدگی تعیین می کنه و این وقت رو به شما (خواهان) و طرف مقابل (خوانده) از طریق سامانه ثنا یا به صورت کتبی ابلاغ می کنه. حتماً ابلاغیه ها رو چک کنید تا وقت دادگاه رو از دست ندید.

گام ششم: شرکت در جلسه رسیدگی و ارائه توضیحات و دلایل

تو روز دادگاه، باید حتماً حاضر بشید و دلایل و مدارکتون رو به قاضی توضیح بدید. اگه وکیل دارید، وکیلتون این کار رو انجام میده. طرف مقابل هم می تونه تو جلسه حاضر بشه و از خودش دفاع کنه. اینجا فرصتیه که شما قاضی رو متقاعد کنید که درخواست تعدیل شما منطقی و موجه هست.

گام هفتم: صدور رأی توسط دادگاه

بعد از شنیدن اظهارات طرفین و بررسی مدارک، دادگاه رأی خودش رو صادر می کنه. این رأی می تونه شامل کاهش، افزایش یا عدم تغییر اقساط مهریه باشه.

گام هشتم: امکان اعتراض به رأی (تجدیدنظرخواهی)

اگه از رأی صادر شده راضی نبودید، نگران نباشید! شما یا وکیلتون می تونید ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی، به اون رأی اعتراض کنید و درخواست تجدیدنظرخواهی بدید. پرونده میره دادگاه تجدیدنظر و اونجا دوباره بررسی میشه.

همین! این مراحل رو اگه با دقت و پشتکار انجام بدید، می تونید به نتیجه دلخواه تون برسید. یادتون باشه، هر قدم تو این مسیر نیاز به دقت و اطلاعات کافی داره.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه (یه الگو برای خودت!)

دیدید که چقدر مهم بود که دادخواست رو درست و حسابی تنظیم کنیم. حالا برای اینکه یه دید کلی از فرم دادخواست دستتون بیاد، اینجا بخش های مهم یه نمونه رو براتون توضیح میدم. نیازی نیست دقیقاً همین رو کپی کنید، چون هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و بهتره با مشورت وکیل تنظیم بشه، اما این بهتون کمک می کنه تا بدونید چی تو یه دادخواست تعدیل اقساط مهریه میاد:

نمونه دادخواست از طرف مرد (برای کاهش اقساط):

خواهان: (مشخصات کامل مرد شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، آدرس، کد ملی)

خوانده: (مشخصات کامل زن شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، آدرس، کد ملی)

وکیل/نماینده قانونی: (در صورت داشتن وکیل، مشخصات وکیل)

خواسته: تقاضای تعدیل و کاهش اقساط مهریه به شرح دادنامه قطعی شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….

دلایل و منضمات:

1. کپی مصدق عقدنامه ازدواج شماره ………. مورخ ……….
2. کپی مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….
3. کپی مصدق مدارک هویتی خواهان (شناسنامه، کارت ملی)
4. گواهی/فیش حقوقی جدید مبنی بر کاهش درآمد (در صورت وجود)
5. گواهی از کارفرما مبنی بر اتمام قرارداد/کاهش ساعت کاری (در صورت وجود)
6. مدارک پزشکی و درمانی (در صورت بیماری)
7. اسناد مربوط به افزایش هزینه های معیشتی (مثلاً تولد فرزند جدید، بیماری یکی از اعضای تحت تکفل)
8. استشهادیه محلی (در صورت لزوم)
9. پرینت گردش حساب بانکی (در صورت لزوم)

شرح دادخواست:

«ریاست محترم شعبه ………. دادگاه خانواده ……….

با سلام و احترام، به استحضار می رساند اینجانب (نام و نام خانوادگی خواهان) به موجب عقدنامه شماره ………. مورخ ………. همسر دائم خانم (نام و نام خانوادگی خوانده) می باشم. بر اساس دادنامه قطعی شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….، به پرداخت تعداد ………. سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه در حق خوانده محکوم و مقرر گردید مبلغ ………. سکه به عنوان پیش پرداخت و مابقی به صورت اقساط ماهیانه هر قسط ………. سکه پرداخت گردد.

متاسفانه از تاریخ صدور دادنامه مذکور، وضعیت مالی و معیشتی اینجانب به دلایل ذیل دچار تغییرات اساسی و غیرقابل پیش بینی شده است: (اینجا باید دلایل خود را به طور کامل و با جزئیات بنویسید، مثلاً از دست دادن شغل قبلی و اشتغال به شغلی با درآمد کمتر، بروز بیماری های صعب العلاج و هزینه های گزاف درمانی، افزایش غیرقابل کنترل هزینه های زندگی و مسئولیت های جدید خانواده، ورشکستگی در کسب و کار و …) .

با توجه به کاهش شدید درآمد و افزایش هزینه های ضروری زندگی، ادامه پرداخت اقساط مهریه به میزان مقرر قبلی (هر قسط ………. سکه) برای اینجانب عملاً غیرممکن گردیده و موجب عسر و حرج فراوان شده است. لذا، با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و با تقدیم این دادخواست، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر تعدیل و کاهش مبلغ هر قسط مهریه از ………. سکه به ………. سکه (یا تغییر مدت پرداخت اقساط) را دارم.

قبلاً از بذل توجه و دستور مقتضی کمال تشکر را دارم.

با احترام،

امضا خواهان

تاریخ»

نمونه دادخواست از طرف زن (برای افزایش اقساط):

در این حالت نیز ساختار کلی مشابه است، فقط جای خواهان و خوانده عوض می شود و خواسته و شرح دادخواست متفاوت خواهد بود:

خواهان: (مشخصات کامل زن)

خوانده: (مشخصات کامل مرد)

خواسته: تقاضای تعدیل و افزایش اقساط مهریه به شرح دادنامه قطعی شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….

دلایل و منضمات:

1. کپی مصدق عقدنامه ازدواج شماره ………. مورخ ……….
2. کپی مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….
3. کپی مصدق مدارک هویتی خواهان (شناسنامه، کارت ملی)
4. مدارک مربوط به افزایش درآمد یا اموال خوانده (مثل گواهی اشتغال به کار جدید با حقوق بالاتر، سند مالکیت جدید)
5. اعلام نرخ تورم از مراجع رسمی (در صورت لزوم)
6. استشهادیه محلی (در صورت لزوم)
7. پرینت گردش حساب بانکی خوانده (در صورت دسترسی و با دستور دادگاه)

شرح دادخواست:

«ریاست محترم شعبه ………. دادگاه خانواده ……….

با سلام و احترام، به استحضار می رساند اینجانبه (نام و نام خانوادگی خواهان) به موجب عقدنامه شماره ………. مورخ ………. همسر دائم آقای (نام و نام خانوادگی خوانده) می باشم. بر اساس دادنامه قطعی شماره ………. مورخ ………. صادره از شعبه ………. دادگاه خانواده ……….، آقای (نام و نام خانوادگی خوانده) به پرداخت تعداد ………. سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه محکوم و مقرر گردید مبلغ ………. سکه به عنوان پیش پرداخت و مابقی به صورت اقساط ماهیانه هر قسط ………. سکه پرداخت گردد.

متاسفانه از تاریخ صدور دادنامه مذکور، وضعیت مالی و معیشتی خوانده محترم به دلایل ذیل دچار تغییرات چشمگیری شده است: (اینجا باید دلایل خود را به طور کامل و با جزئیات بنویسید، مثلاً اشتغال به کار جدید با درآمدی به مراتب بیشتر از قبل، تعلق ارث قابل توجه، تغییرات اقتصادی و تورم شدید که ارزش واقعی اقساط دریافتی را به شدت کاهش داده است، کسب سودهای کلان از معاملات و …) .

با توجه به بهبود وضعیت مالی خوانده محترم و یا کاهش فاحش ارزش اقساط پرداختی به دلیل نرخ تورم، ادامه دریافت اقساط مهریه به میزان مقرر قبلی (هر قسط ………. سکه) برای اینجانبه منصفانه نبوده و موجب تضییع حقوق مسلم اینجانبه گردیده است. لذا، با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و با تقدیم این دادخواست، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر تعدیل و افزایش مبلغ هر قسط مهریه از ………. سکه به ………. سکه را دارم.

قبلاً از بذل توجه و دستور مقتضی کمال تشکر را دارم.

با احترام،

امضا خواهان

تاریخ»

همونطور که می بینید، تو بخش شرح دادخواست باید دلیل و منطق درخواستتون رو با جزئیات بنویسید. هرچی قوی تر و مستدل تر باشه، شانس موفقیت تون بیشتره.

قوانین و نکات حقوقی مهمی که باید بدونی!

تا اینجا همه چیز رو گفتیم، اما یه سری نکات و ریزه کاری های قانونی هست که اگه حواس تون بهشون نباشه، ممکنه کارتون رو سخت کنه یا حتی به نتیجه نرسه. پس این قسمت رو خیلی با دقت بخونید:

تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

پایه و اساس قانونی دادخواست تعدیل اقساط مهریه، همین تبصره هست. این ماده میگه:

هر یک از محکومٌ له یا محکومٌ علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکومٌ علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.

دیدید؟ قانون خیلی روشن گفته که هم کسی که مهریه رو میگیره (محکوم له یا همون خانم) و هم کسی که باید مهریه رو بده (محکوم علیه یا همون آقا) می تونن درخواست تعدیل بدن. دو تا دلیل اصلی هم برای این کار مشخص شده: ۱. نرخ تورم (که معمولاً به نفع خانم هاست) و ۲. تغییر در وضعیت معیشت و درآمد مرد (که می تونه هم به نفع زن و هم به نفع مرد باشه). پس قاضی وقتی می خواد تصمیم بگیره، این دو تا فاکتور رو حسابی بررسی می کنه.

مرجع صالح رسیدگی: همون دادگاهی که حکم اعسار رو داده!

این خیلی نکته مهمیه. شما نمی تونید دادخواست تعدیل رو به هر دادگاهی بدید. فقط و فقط همون دادگاهی که قبلاً حکم اعسار و تقسیط مهریه رو صادر کرده، صلاحیت داره که به دادخواست تعدیل شما رسیدگی کنه. این برای اینه که اون دادگاه از جزئیات پرونده و وضعیت قبلی طرفین خبر داره و بهتر می تونه تصمیم بگیره.

زمان اقدام: هر وقت وضعیت مالی تغییر کرد، بجنب!

برخلاف بعضی از دعاوی که مهلت خاصی دارن، برای دادخواست تعدیل مهریه، مهلت خاصی تو قانون وجود نداره. یعنی شما هر وقت دیدید وضعیت مالی تون به شکل قابل توجهی تغییر کرده، می تونید درخواست بدید. اما خب، عقل سلیم میگه که بهتره بلافاصله بعد از تغییر وضعیت، اقدام کنید. چون اگه خیلی دیر کنید، ممکنه دادگاه فکر کنه که خیلی هم به تعدیل نیاز نداشتید و این ممکنه تو رأی نهایی اثر بذاره.

هزینه های دادگاه: یه توضیح مختصر

دادخواست تعدیل مهریه، مثل هر دادخواست دیگه، یه سری هزینه های دادرسی داره که باید موقع ثبت دادخواست تو دفاتر خدمات قضایی پرداخت کنید. این هزینه ها معمولاً شامل هزینه برگ دادخواست، هزینه ابلاغ و سایر هزینه های جزئی هست. مبلغ دقیق این هزینه ها هر سال توسط قوه قضائیه اعلام میشه و متغیر هست. می تونید از همون دفاتر خدمات قضایی یا وکیل تون در مورد مبلغ دقیقش سوال کنید.

فرق تعدیل با اعسار چیه؟

این سوال رو خیلی ها می پرسن و مهم هم هست. اگه بخوام خیلی خودمونی بگم:

• اعسار از مهریه: این زمانیه که مرد اصلاً توانایی پرداخت کل مهریه رو یکجا نداره و از دادگاه می خواد که مهریه رو براش «قسط بندی» کنه. یعنی می خواد توانایی مالیش برای پرداخت مهریه بررسی بشه.
• تعدیل مهریه: این زمانیه که قبلاً مهریه قسط بندی شده، اما حالا به خاطر تغییر شرایط (مثلاً افزایش یا کاهش درآمد مرد یا تورم)، مرد یا زن می خوان که «مبلغ همین اقساط» رو کم یا زیاد کنن.

پس، اعسار در واقع یه مرحله قبل از تعدیل اقساط هست و پیش شرط تعدیل اقساط محسوب میشه. اول باید اعسار اثبات بشه و مهریه قسط بندی بشه، بعد اگه شرایط عوض شد، میشه تعدیل خواست.

جمع بندی و یه توصیه دوستانه!

خلاصه اینکه، موضوع «دادخواست تعدیل مهریه» یه امکان قانونی و مهم برای برقراری عدالت تو پرداخت مهریه هست. چه خانم باشید و ببینید ارزش اقساطتون کم شده یا مردی که وضعیت مالیش بدتر شده، این حق رو دارید که از دادگاه بخواهید اقساط مهریه رو براتون عادلانه کنه.

دیدیم که این کار چند تا مرحله داره؛ از جمع آوری مدارک و تنظیم دادخواست گرفته تا حضور تو دادگاه و انتظار برای رأی نهایی. هر کدوم از این مراحل هم ریزه کاری های خودش رو داره که اگه حواس تون بهشون نباشه، ممکنه کارتون سخت بشه.

مسائل حقوقی، خصوصاً تو حوزه خانواده، ممکنه خیلی پیچیده و حساس بشن. کوچکترین اشتباه یا بی دقتی، می تونه تأثیر زیادی رو نتیجه پرونده شما بذاره. برای همین، بهترین توصیه اینه که حتماً با یه وکیل متخصص تو امور خانواده مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه راهنمایی تون کنه که کدوم مدارک رو جمع کنید، دادخواست رو چطوری تنظیم کنید که بهترین نتیجه رو بگیرید و چطوری تو دادگاه از حق تون دفاع کنید. این کار نه تنها به شما آرامش میده، بلکه شانس موفقیت پرونده تون رو هم به شکل چشمگیری بالا می بره.

پس، اگه فکر می کنید شرایطتون تغییر کرده و نیاز به تعدیل اقساط مهریه دارید، معطل نکنید! اطلاعات لازم رو جمع کنید و با یه وکیل متخصص تماس بگیرید. آینده مالی و حقوقی شما ارزش این رو داره که با دقت و هوشمندی باهاش برخورد کنید.