خلاصه کتاب جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی ( نویسنده شراره حبیبی )

کتاب جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی نوشته دکتر شراره حبیبی، یک راهنمای کاربردی و جامع برای فهم بهتر رابطه پیچیده بین تغییرات جمعیتی و نظام آموزشی هست. این کتاب به ما کمک می کنه تا با مفاهیم کلیدی جمعیت شناسی آشنا بشیم و بفهمیم چطور می تونیم از این دانش برای برنامه ریزی های دقیق تر و اثربخش تر در حوزه آموزش استفاده کنیم. این خلاصه قراره به شما یک دید کلی و عمیق از مباحث اصلی این کتاب بده.

وقتی صحبت از آینده یک کشور می شه، یکی از مهمترین چیزهایی که باید بهش فکر کنیم، جمعیت هست. اینکه چند نفر هستیم، سنمون چقدره، کجا زندگی می کنیم و چطور در حال تغییر و تحول هستیم، همه این ها روی برنامه ریزی های ما، مخصوصاً تو حوزه آموزش، حسابی تأثیر می ذاره. فرض کنید اگه ندونیم سال دیگه چند تا دانش آموز جدید وارد مدرسه می شن، چطور می تونیم معلم و کلاس کافی داشته باشیم؟ اینجا اهمیت جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی خودش رو نشون می ده. کتابی که امروز قراره خلاصه اش رو با هم بخونیم، دقیقاً همین موضوع رو هدف قرار داده. این کتاب یه منبع خیلی خوب برای دانشجوها، پژوهشگرها، برنامه ریزها و حتی کسایی که صرفاً کنجکاون بدونن جمعیت چطور روی آموزش تأثیر می ذاره، به حساب میاد. پس اگه دوست دارید بدونید چطور با فهم تغییرات جمعیتی، آینده آموزشی رو بهتر بسازیم، با ما همراه باشید.

دکتر شراره حبیبی، نویسنده ای باتجربه در حوزه آموزش

اگه تو حوزه علوم تربیتی و برنامه ریزی آموزشی فعالیت دارید یا دنبال تحقیق و مطالعه هستید، حتماً اسم دکتر شراره حبیبی به گوشتون خورده. ایشون یکی از اساتید و پژوهشگرهای برجسته در این زمینه به حساب میان و سال هاست که با تحقیقات و نوشته هاشون، به غنای ادبیات تخصصی کشورمون کمک کردن. وقتی یک کتاب از ایشون منتشر می شه، می شه مطمئن بود که با یک کار علمی دقیق و کاربردی طرف هستیم. انتخاب این کتاب برای خلاصه نویسی هم بی دلیل نبوده؛ محتوای ارزشمند و رویکرد کاربردی اون باعث شده که به یک منبع مهم برای هر کسی که به مباحث جمعیت و تعلیم و تربیت علاقه داره، تبدیل بشه. دانش و تجربه دکتر حبیبی در این حوزه باعث شده که کتاب «جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی» بتونه پلی باشه بین نظریه های آکادمیک و نیازهای عملی برنامه ریزان.

چرا جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی اینقدر مهمه؟

شاید از خودتون بپرسید چرا باید برای فهم اثرات جمعیت بر آموزش، سراغ این کتاب خاص بریم؟ خب، جوابش واضحه: این کتاب یه نگاه جامع و کاربردی داره. خیلی از کتاب ها فقط به یکی از جنبه های جمعیت شناسی یا برنامه ریزی آموزشی می پردازن، اما این اثر دکتر حبیبی، این دو حوزه رو به شکل یکپارچه و عمیق بررسی می کنه. کتاب سعی می کنه نه تنها مفهوم و اهمیت جمعیت شناسی رو توضیح بده، بلکه نشون می ده چطور می تونیم این مفاهیم رو تو دل برنامه ریزی های آموزشی جا بدیم.

نکته مهم دیگه اینه که کتاب به جزئیات کاربردی هم می پردازه. مثلاً وقتی در مورد شاخص ها یا روش های آماری صحبت می کنه، صرفاً به تعریف اکتفا نمی کنه، بلکه کاربردشون رو هم تو برنامه ریزی آموزشی توضیح می ده. این رویکرد عملیاتی، کتاب رو برای دانشجوها و کسایی که قراره وارد بازار کار بشن، فوق العاده مفید می کنه. علاوه بر این، به نظر میاد تمرکز ویژه ای روی شرایط ایران و تحلیل وضعیت سواد و تحصیلات در کشورمون داره که برای مخاطب فارسی زبان، ارزش مضاعفی ایجاد می کنه.

خلاصه جامع فصول کتاب جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی

حالا وقتشه که بریم سراغ بخش اصلی و ببینیم دکتر حبیبی تو هر فصل از کتابش به چه چیزهایی پرداخته. سعی می کنیم مهمترین نکات هر فصل رو خیلی سریع و البته کاربردی با هم مرور کنیم. آماده اید؟ بریم که شروع کنیم!

فصل ۱: کلیات جمعیت شناسی

فصل اول کتاب یه جورایی پایه و اساس کار رو بنا می کنه. اینجا یاد می گیریم که اصلاً جمعیت شناسی یعنی چی و چرا باید بهش اهمیت بدیم. نویسنده اول یه تعریف روشن از جمعیت شناسی ارائه می ده و می گه هدف اصلی اون مطالعه تغییرات جمعیتی مثل تولد، مرگ و مهاجرت و تأثیرشون روی ساختار جمعیت هست. بعدش یه نگاهی به تاریخچه تغییرات جمعیت در جهان می ندازه و نشون می ده که چطور این تغییرات تو طول زمان اتفاق افتادن.

یکی از بخش های کلیدی این فصل، توضیح مفهوم کاربردی جمعیت شناسی و پدیده جمعیت و برنامه ریزی هست. یعنی اینکه چطور می تونیم اطلاعات جمعیتی رو عملاً تو برنامه ریزی ها، خصوصاً برنامه ریزی آموزشی به کار ببریم. اینجا اهمیت جمعیت شناسی تو برنامه ریزی آموزشی به وضوح بیان می شه و توضیح می ده که چرا بدون درک روندهای جمعیتی، برنامه ریزی های ما ناقص و ناکارآمد خواهند بود. در آخر فصل هم به روش های جمعیت پژوهی اشاره می کنه که ابزارهای اصلی جمعیت شناس ها برای جمع آوری و تحلیل اطلاعات هستن.

فصل ۲: تاریخچه نظریه های مربوط به جمعیت

فصل دوم کتاب می بردمون تو دل تاریخ و فکرهای مختلفی که آدما از قدیم درباره جمعیت داشتن. از همون اول می بینیم که مبحث جمعیت چقدر تو اندیشه های دینی مهم بوده. بعدش نظریه هایی رو مرور می کنیم که تو قرون وسطی و رنسانس مطرح شدن. مثلاً ممکنه تو این دوره ها، بعضی ها به افزایش جمعیت تأکید داشتن چون نیروی کار و سرباز بیشتری می خواستن و بعضی ها هم نگران بودن که منابع برای این همه آدم کافی نباشه.

یه بخش خیلی جالب تو این فصل، نگاهی به اندیشه های ایرانی در مورد جمعیت هست. یعنی می فهمیم که متفکران و اندیشمندان ایرانی تو گذشته چطور به مبحث جمعیت نگاه می کردن. بعدش کتاب به سراغ نظریه های طرفداران افزایش جمعیت و مخالفین افزایش جمعیت می ره و دیدگاه هاشون رو از چند کشور مختلف بررسی می کنه. این مقایسه به ما کمک می کنه بفهمیم که چقدر دیدگاه های متفاوتی در مورد رشد جمعیت وجود داشته و هر کدوم بر چه اساسی بودن. این فصل بهمون نشون می ده که بحث جمعیت یه چیز تازه نیست و از خیلی وقت پیش ها موضوع فکر و بحث بوده.

فصل ۳: ساختار جمعیت و تأثیر آن در مسائل اقتصادی و اجتماعی

فصل سوم می ره سراغ اینکه جمعیت چه جور ساختاری داره و این ساختار چطوری روی اقتصاد و جامعه تأثیر می ذاره. اول از همه، انواع ساختار جمعیت رو معرفی می کنه، که مهمترینش ساختار سنی هست. یعنی اینکه جمعیت یک کشور چند درصد جوانن، چند درصد میانسال و چند درصد مسن. این ساختار سنی مستقیم روی نیازهای آموزشی تأثیر داره. مثلاً اگه یک کشور جمعیت جوانی داشته باشه، نیاز به مدارس و دانشگاه های بیشتری داره.

بعدش کتاب به رابطه جمعیت و توسعه اقتصادی و اجتماعی می پردازه. یعنی چطور تغییرات جمعیت می تونه باعث تحولات اقتصادی بشه. نظریه های اقتصاد جمعیت اینجا مطرح می شن که توضیح می دن جمعیت چطور روی تولید، مصرف و توزیع ثروت اثر می ذاره. یه بخش مهم دیگه هم تو این فصل، نقش تعلیم و تربیت در تحول سرمایه انسانی هست. یعنی اینکه آموزش چطور می تونه کیفیت نیروی کار رو بالا ببره و به توسعه اقتصادی کمک کنه. در نهایت هم به تأثیر تعلیم و تربیت روی تحولات اجتماعی، نهادهای اجتماعی و حتی ارزش ها می پردازه که نشون می ده آموزش فقط یه کار آکادمیک نیست، بلکه یه ابزار قدرتمند برای تغییرات گسترده اجتماعیه.

فصل ۴: جمعیت و برنامه ریزی تعلیم و تربیت

تو این فصل، نویسنده ما رو مستقیماً به نقطه اتصال جمعیت شناسی و آموزش می رسونه. اول از همه، تعریف برنامه ریزی و مراحل برنامه ریزی رو توضیح می ده، تا یه دید کلی از فرآیند برنامه ریزی پیدا کنیم. بعدش وارد بحث برنامه ریزی آموزشی می شه و می گه برنامه ریزی آموزشی یعنی چی، هدف های کلیش چیه و تو چه سطوحی انجام می شه.

یه نکته ظریف و مهمی که تو این فصل بهش پرداخته می شه، تفاوت برنامه ریزی آموزشی و درسی هست. این دو تا با هم فرق دارن و فهمیدن تفاوتشون برای برنامه ریزها خیلی حیاتیه. برنامه ریزی آموزشی یه نگاه کلان تر داره، در حالی که برنامه ریزی درسی بیشتر رو محتوای آموزش و چگونگی ارائه اون تمرکز می کنه. در آخر هم، مشکلات اجتماعی و برنامه ریزی درسی بررسی می شن. یعنی چطور مسائلی مثل فقر، نابرابری، یا حتی مهاجرت می تونن روی طراحی و اجرای برنامه های درسی تأثیر بذارن و چالش هایی رو ایجاد کنن. این فصل بهمون نشون می ده که برنامه ریزی آموزشی یه کار ساده نیست و باید خیلی از جنبه ها رو توش در نظر گرفت.

مهمترین پیام این فصل اینه که برنامه ریزی آموزشی، بدون در نظر گرفتن دقیق و جامع اطلاعات جمعیتی، مثل ساختن خونه روی ماسه ست؛ هر لحظه ممکنه فرو بریزه و نتونیم نیازهای واقعی جامعه رو برطرف کنیم.

فصل ۵: شاخص های تعلیم و تربیت

فصل پنجم کتاب دقیقاً همون جاییه که وارد بخش عملیاتی تر می شیم و یاد می گیریم چطوری با اعداد و ارقام، وضعیت تعلیم و تربیت رو بسنجیم. اول از همه، تعریف شاخص رو می خونیم و می فهمیم شاخص ها چطوری بهمون کمک می کنن تا وضعیت رو ارزیابی کنیم و تصمیم های بهتری بگیریم. بعدش به کاربرد شاخص ها و شرایط لازم برای شاخص ها اشاره می شه، یعنی اینکه یک شاخص خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشه تا واقعاً مفید باشه.

بخش اصلی این فصل، معرفی شاخص های مهم جمعیت شناسی در حوزه آموزش هست. اینجا با شاخص هایی مثل شاخص اشتغال به تحصیل (یعنی چند درصد از جمعیت در سن تحصیل، واقعاً مشغول به تحصیل هستن)، شاخص افت تحصیلی (تعداد دانش آموزانی که تحصیل رو رها می کنن یا مردود می شن)، نسبت شاگرد به معلم و هزینه سرانه شاگردان آشنا می شیم. این شاخص ها ابزارهای قدرتمندی هستن که بهمون کمک می کنن مشکلات رو شناسایی کنیم و برای حلشون برنامه ریزی کنیم. مثلاً اگه شاخص افت تحصیلی بالا باشه، باید دنبال راهکارهایی باشیم تا این مشکل رو کاهش بدیم. نویسنده حتی به راهکارهای کاهش افت تحصیلی هم اشاره می کنه که خیلی کاربردیه.

فصل ۶: تکنیک ها و شیوه های آماری مورد استفاده در برنامه ریزی

فصل ششم کتاب، بیشتر به مباحث فنی و روش شناسی می پردازه. اینجا با تکنیک ها و شیوه های آماری آشنا می شیم که برای برنامه ریزی آموزشی ضروری هستن. کتاب روش های تحقیق کمی و کیفی در تعلیم و تربیت رو بررسی می کنه. تحقیق کمی یعنی جمع آوری و تحلیل داده های عددی و آماری، مثل تعداد دانش آموزان یا درصد افت تحصیلی. تحقیق کیفی هم بیشتر به دنبال فهم عمیق پدیده ها از طریق مصاحبه، مشاهده و تحلیل محتواست.

همینطور که می دونیم، برنامه ریزی موفق نیاز به داده های دقیق و تحلیل درست اون ها داره. این فصل بهمون نشون می ده که چطور می تونیم از ابزارهای آماری و روش های تحقیق مختلف برای جمع آوری اطلاعات و پیش بینی روندهای آینده استفاده کنیم. در واقع، این فصل کمک می کنه تا بفهمیم پشت هر تصمیم در برنامه ریزی آموزشی، چه داده ها و تحلیل هایی باید وجود داشته باشه. اگه قرار باشه برنامه ریزی کنیم، باید بدونیم چطوری داده ها رو جمع کنیم و ازشون نتیجه بگیریم.

فصل ۷: مطالعه آماری وضع سواد و تحصیلات در ایران و سایر کشورها

این فصل برای ما ایرانی ها خیلی مهمه، چون به وضعیت سواد و تحصیلات در ایران می پردازه و اون رو با سایر کشورها مقایسه می کنه. اول از همه، تعریف سوادآموزی رو مرور می کنه و بعدش یه نگاهی به ریشه های تاریخی سوادآموزی در جهان و خصوصاً سابقه تاریخی سوادآموزی در ایران می ندازه. این بخش بهمون کمک می کنه بفهمیم چطور سوادآموزی تو طول تاریخ شکل گرفته و چه فراز و نشیب هایی رو پشت سر گذاشته.

بعدش، کتاب دوره های آموزشی سوادآموزی و اهداف آن ها رو توضیح می ده. یعنی اینکه برنامه های سوادآموزی چطوری طراحی شدن و قراره به چه اهدافی برسن. بخش جذاب تر هم مقایسه آماری سوادآموزی در سایر کشورها هست. این مقایسه ها بهمون نشون می دن که ایران تو مقایسه با کشورهای دیگه کجای کاره و چه فرصت ها یا چالش هایی در زمینه سوادآموزی داره. این فصل باعث می شه که یه دید واقعی تر نسبت به وضعیت سواد در کشورمون پیدا کنیم و بدونیم چه پیشرفت هایی داشتیم و چه کارهایی باید انجام بدیم.

فصل ۸: افت تحصیلی و رابطه آن با برنامه های اقتصادی و اجتماعی

فصل هشتم یکی از مهمترین و شاید دردناک ترین مباحث تو حوزه آموزش رو بررسی می کنه: افت تحصیلی. نویسنده اول یه تعریف جامع از افت تحصیلی ارائه می ده و انواع افت تحصیلی رو توضیح می ده (مثلاً مردودی، ترک تحصیل و…). بعدش می ره سراغ دلایل افت تحصیلی، که می تونه شامل عوامل فردی، خانوادگی، مدرسه ای و اجتماعی باشه. فهمیدن این دلایل برای برنامه ریزی برای کاهش افت تحصیلی حیاتیه.

بعد از اون، زیان های ناشی از افت تحصیلی رو بررسی می کنه، که هم شامل زیان های فردی (مثل از دست دادن فرصت های شغلی) و هم زیان های اجتماعی (مثل هدر رفتن سرمایه های ملی) می شه. یه بخش مهم دیگه هم رابطه افت تحصیلی با موقعیت اقتصادی و اجتماعی هست. یعنی چطور وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده ها و جوامع می تونه روی افت تحصیلی دانش آموزان تأثیر بذاره. در نهایت، اثرات افت تحصیلی در هزینه های تعلیم و تربیت و مهمتر از اون، راهکارهای جامع برای کاهش افت تحصیلی رو مطرح می کنه. این فصل واقعاً تلنگریه برای همه کسایی که تو حوزه آموزش کار می کنن تا این مشکل رو جدی بگیرن و براش چاره ای بیندیشند.

افت تحصیلی فقط یک عدد آماری نیست، بلکه نشان دهنده داستان های ناگفته از استعدادهایی است که شاید به دلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی یا ضعف سیستم آموزشی، نتوانسته اند شکوفا شوند.

فصل ۹: پیش بینی نیازهای آموزشی ناشی از افزایش جمعیت

فصل آخر کتاب، نگاهی به آینده داره و از اهمیت پیش بینی نیازهای آموزشی ناشی از افزایش جمعیت صحبت می کنه. خب، وقتی جمعیت داره رشد می کنه، نیازهای آموزشی هم تغییر می کنن و بیشتر می شن. این فصل اثر رشد جمعیت و روندهای جمعیتی بر امر آموزش رو بررسی می کنه. مثلاً اگه تعداد بچه هایی که به سن مدرسه می رسن، زیاد باشه، به معلم و فضای آموزشی بیشتری نیاز داریم.

نویسنده به چند پیش بینی تکان دهنده هم اشاره می کنه که نشون می ده اگه برنامه ریزی درستی نداشته باشیم، ممکنه با چه چالش هایی روبرو بشیم. بعدش می ره سراغ سیاست های آموزشی و سیاست های جمعیتی در برنامه ریزی آموزشی. یعنی چطور دولت ها و نهادهای آموزشی می تونن با اتخاذ سیاست های درست، خودشون رو با تغییرات جمعیتی هماهنگ کنن. در نهایت، به راهکارهای کاهش نابرابری ها در تعلیم و تربیت با توجه به تحولات جمعیتی می پردازه. این فصل یادآوری می کنه که برنامه ریزی باید آینده نگرانه باشه تا بتونیم عدالت آموزشی رو برای همه فراهم کنیم.

نکات کلیدی و کاربردهای اصلی کتاب: نگاهی به عمق مفاهیم

بعد از این سفر نه فصلی، وقتشه که یه جمع بندی از مهمترین چیزایی که تو این کتاب یاد گرفتیم داشته باشیم. کتاب «جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی» اثر دکتر شراره حبیبی، چند تا پیام کلیدی داره که حسابی به دردمون می خورن:

1. جمعیت شناسی، پایه برنامه ریزیه: فهمیدیم که بدون شناخت دقیق جمعیت و روندهای تغییرش، هر برنامه ریزی آموزشی، ناقص و بی فایده ست. باید بدونیم چند نفر رو قراره آموزش بدیم و نیازهاشون چیه.
2. ساختار جمعیت، تعیین کننده ست: اینکه جمعیت ما جوونه یا پیر، روی نیاز ما به معلم، مدرسه، دانشگاه و حتی نوع محتوای آموزشی اثر مستقیم داره.
3. شاخص ها، قطب نمای ما هستن: شاخص هایی مثل افت تحصیلی، نرخ اشتغال به تحصیل و هزینه ها، مثل یه قطب نما بهمون نشون می دن که کجای راهیم و چه مشکلاتی داریم.
4. آموزش و اقتصاد، جدایی ناپذیرن: دیدیم که چطور آموزش می تونه سرمایه انسانی یک کشور رو بالا ببره و به توسعه اقتصادی کمک کنه، و متقابلاً، چطور وضعیت اقتصادی روی کیفیت آموزش و پدیده هایی مثل افت تحصیلی اثر می ذاره.
5. پیش بینی، نجات بخشه: با پیش بینی روندهای جمعیتی، می تونیم از همین الان برای نیازهای آینده آموزش برنامه ریزی کنیم و از بحران های احتمالی جلوگیری کنیم.

این مفاهیم فقط حرف نیستن، کلی کاربرد عملی دارن. مثلاً یه دانشجو تو پایان نامه اش می تونه از مباحث ساختار سنی جمعیت برای بررسی نیازهای آموزشی یک منطقه استفاده کنه. پژوهشگرها می تونن با استفاده از شاخص های مطرح شده، وضعیت سواد و تحصیلات رو تو یه جامعه خاص بررسی کنن. برنامه ریزها و تصمیم گیرنده ها هم می تونن با این دیدگاه ها، سیاست های آموزشی رو طوری تدوین کنن که هم کارآمد باشن و هم عدالت رو در نظر بگیرن. این کتاب واقعاً یه نقشه راه برای همه کساییه که می خوان تو مسیر درست برنامه ریزی آموزشی قدم بردارن.

نقد و بررسی اجمالی: نقاط قوت و دیدگاه های تکمیلی

خب، بیایید یه نگاه نقادانه و البته دوستانه به کتاب «جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی» بندازیم. از نظر من، نقاط قوت این کتاب حسابی به چشم میان. اولین چیزی که توجه رو جلب می کنه، «جامعیت» اونه. نویسنده تونسته مباحث مربوط به جمعیت شناسی رو از کلیات و نظریه ها تا شاخص های عملیاتی و رابطه با اقتصاد و اجتماع، به خوبی پوشش بده. یعنی با خوندن این کتاب، یه دید سیستمی و کامل از این دو حوزه پیدا می کنید.

نکته بعدی، «کاربردی بودن» محتواست. کتاب صرفاً به مباحث نظری نمی پردازه، بلکه با معرفی شاخص ها و تکنیک های آماری، نشون می ده که چطور این مفاهیم رو تو دنیای واقعی برنامه ریزی آموزشی به کار ببریم. این رویکرد برای دانشجوها و برنامه ریزها خیلی ارزشمنده. همچنین، «روانی متن» هم از نکات مثبت دیگه اونه. با اینکه مباحث علمی و تخصصی هستن، اما دکتر حبیبی تونسته مطالب رو به زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطب ارائه بده.

حالا که داریم این خلاصه رو می خونیم، باید بگم که ارزش این مقاله دقیقاً تو همین «خلاصه کردن و عمق بخشیدن» به مباحثه. ما فقط فهرست کتاب رو نذاشتیم، بلکه سعی کردیم هر فصل رو باز کنیم و مهمترین نکاتش رو با زبانی محاوره ای و ملموس توضیح بدیم. این باعث می شه حتی اگه فرصت خوندن کل کتاب رو نداشته باشید، با همین خلاصه به درک قابل قبولی از محتوا برسید و بتونید ازش تو کار و تحصیلتون استفاده کنید.

نتیجه گیری: راهی به سوی برنامه ریزی آموزشی پایدار

در آخر این سفر جذاب، باید دوباره تأکید کنیم که فهم جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی چقدر حیاتیه. کتاب دکتر شراره حبیبی، واقعاً یه راهنمای کامل و جامع تو این زمینه هست. این اثر به ما نشون می ده که چطور روندهای جمعیتی مثل تغییرات سنی، مهاجرت، و رشد جمعیت، می تونن آینده آموزش رو شکل بدن و چطور ما می تونیم با برنامه ریزی درست، از این چالش ها فرصت بسازیم.

خواندن این کتاب نه تنها دانش ما رو زیاد می کنه، بلکه بهمون کمک می کنه تا دیدگاه سیستمی تری نسبت به مسائل اجتماعی و آموزشی پیدا کنیم. پس اگه واقعاً می خواید تو این حوزه عمیق بشید، پیشنهاد می کنم حتماً نسخه کامل کتاب رو بخونید. هر چند این خلاصه یه دید کلی بهتون می ده، اما جزئیات و ظرایف موجود تو خود کتاب، واقعاً ارزش خوندن رو داره. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشه و اگه سوالی دارید یا نظری، حتماً تو بخش نظرات با ما در میون بذارید.

منابع

• حبیبی، شراره. (۱۳۹۴). جمعیت شناسی در برنامه ریزی آموزشی. انتشارات آوای نور.