۲۰ بنای ارزشمند «تخت فولاد» از خطر نابودی رها یافت – خبرگزاری اسمارت تیم | اخبار ایران و جهان

محمد علی ایزدخواستی در گفت و گو با خبرنگار اسمارت تیم با اشاره به آسیب های موجود در بناهای تاریخی تخت فولاد اظهار کرد: بسیاری از آرامگاه های این مجموعه به صورت چهارطاقی یا فضاهای نیمه باز ساخته شده اند که در معرض آسیب های جوی قرار دارند. علاوه بر این تزئینات ارزشمند این بناها نیز به مرور زمان دچار فرسایش شده اند که نیاز به حفاظت جدی دارند.

وی خاطرنشان کرد: در سه دهه گذشته مهم ترین نهاد حفاظتی تخت فولاد سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان بوده است. اما با توجه به ضرورت یک نگاه ویژه دو سال پیش تصمیم گرفتیم تا ۲۰ پروژه مرمتی حفاظتی و احداثی را در این مجموعه اجرا کنیم. خوشبختانه این پروژه ها طی دو سال به سرانجام رسیدند.

مرمت و احیای ۲۰ بنای شاخص تخت فولاد

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان درباره بناهای مرمت شده در این طرح گفت: این پروژه ها طیف گسترده ای از مرمت آرامگاه ها و چهارطاقی ها را شامل می شد. به عنوان مثال تکیه مادرشاهزاده ها و تکیه میرفندرسکی از جمله مجموعه هایی بودند که مرمت آنها کل عرصه های مختلف تخت فولاد را درگیر کرد.

وی ادامه داد: در این میان برخی بناها مانند تکیه کازرونی که دارای تزئینات نفیس بود به دلیل بارندگی های شدید اواخر دهه ۱۳۹۰ دچار تخریب گسترده شده بودند و در معرض فروپاشی کامل قرار داشتند. این بناها به طور کامل احیا شدند.

ایزدخواستی به اقدامات همزمان عمرانی در تخت فولاد اشاره کرد و گفت: در کنار عملیات مرمتی طرح های توسعه و احداث نیز اجرا شد. از جمله این اقدامات جداره سازی پیرامون تخت فولاد بود که علاوه بر تعیین مرز مشخص برای مجموعه پیوندی هماهنگ با معماری تاریخی آن ایجاد کرد.

تمرکز بر احیای هویت فرهنگی تخت فولاد

مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان با اشاره به سیاست های این سازمان برای ارتقای جایگاه فرهنگی تخت فولاد اظهار کرد: ما تنها به مرمت کالبدی بسنده نکردیم بلکه بر اساس سیاست های مصوب و سند چشم انداز تلاش کردیم تا پیوست فرهنگی این مجموعه را نیز تقویت کنیم. هدف ما احیای روایت های شهری و کارکردهای فرهنگی تخت فولاد است.

وی افزود: در همین راستا با همکاری نهادهای مرتبط پروژه هایی نظیر مرمت و تجهیز عکس خانه تخت فولاد اجرا شد. همچنین در حال حاضر در زمینه ایجاد موزه های تخصصی مرتبط با این مجموعه فعالیت هایی در دست اقدام است.

تعیین اولویت های مرمتی و حفاظتی تخت فولاد

ایزدخواستی درباره معیارهای انتخاب بناهای مرمتی گفت: اولویت نخست بناهایی بود که در معرض خطر جدی قرار داشتند. به طور مثال اگر این ۲۰ پروژه طی دو سال گذشته اجرا نمی شد در برخی بناهای آسیب دیده بارندگی های شدید اخیر می توانست تخریب های غیرقابل جبرانی به بار آورد.

وی ادامه داد: اولویت دوم مکان هایی بود که پذیرای فعالیت های انسانی و رویدادهای آئینی بودند. برای مثال تکایایی که همچنان به عنوان محل برگزاری آئین های مذهبی مورد استفاده قرار می گیرند در فهرست مرمت های ضروری قرار گرفتند.

افتتاح رسمی پروژه ها با حضور وزیر میراث فرهنگی

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان از برگزاری مراسم افتتاح رسمی این پروژه ها با حضور وزیر میراث فرهنگی خبر داد و گفت: «در روز پنجشنبه هجدهم بهمن ماه ساعت ۹ صبح مراسمی برای معرفی و افتتاح این ۲۰ پروژه برگزار خواهد شد. هدف اصلی این رویداد جلب توجه جامعه شهری اصفهان به تخت فولاد است.

وی تأکید کرد: در گذشته تخت فولاد یکی از مکان های مهم برای شهروندان اصفهانی بود اما امروز میزان مراجعه به این مجموعه کاهش یافته است. این در حالی است که در دوران صفویه برخی منابع تاریخی اشاره کرده اند که حتی احداث پل خواجو نیز به دلیل تسهیل مسیر زائران مقبره بابا رکن الدین انجام شده است. ما امیدواریم که با اجرای این برنامه ها توجه مردم را دوباره به این گنجینه ارزشمند جلب کنیم.

کیفیت مرمت های انجام شده در تخت فولاد

ایزدخواستی در پاسخ به پرسشی درباره کیفیت مرمت های انجام شده گفت: مرمت یک امر کیفی است نه کمی. این فرایند حد نهایی مشخصی ندارد که بتوان گفت در نقطه ای متوقف می شود.

وی افزود: با این حال آنچه در مرمت تخت فولاد انجام شده در مقایسه با بسیاری از شهرهای دیگر از اصولی ترین و علمی ترین نمونه های مرمتی کشور محسوب می شود. ما متعهد بودیم که مصالح به کاررفته با مواد اصلی بنا هماهنگی داشته باشد کمترین آسیب به ساختار اصلی وارد شود و بیشترین تأثیر حفاظتی حاصل گردد.

مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان با اشاره به کاهش نیروی متخصص در حوزه مرمت گفت: امروز در مقایسه با ۵۰ سال پیش تعداد استادکاران ماهر این حوزه بسیار کاهش یافته است. توسعه صنعتی و مدرن شدن ساخت وساز باعث شده تا هنرهای سنتی مرمتی به تدریج کمرنگ شوند. اما خوشبختانه در پروژه های اخیر تلاش کردیم که اصول مرمت را تا حد امکان رعایت کنیم و نتایج این اقدامات امیدوارکننده است.