کلینیک ترک بی حجابی؛ یعنی دختران را به تخت می بندید؟

خانم مهری طالبی دارستانی رئیس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران اخیراً اعلام کرده که در پاسخ به مراجعات متعدد خانواده ها و دختران تهرانی اولین «کلینیک ترک بی حجابی» با هدف «درمان علمی و روان شناختی بی حجابی» در تهران راه اندازی می شود. این مرکز با رویکرد مشاوره و حمایت قصد دارد به دخترانی که پوششی خارج از حجاب شرعی دارند کمک کند تا دوباره به پوشش مدنظر این نهاد برگردند.

خواندن نام «کلینیک ترک بی حجابی» احتمالاً برای بسیاری تداعی کننده کلینیک های ترک اعتیاد است؛ گویی نیت بر این است که دختران را به تخت ببندند و به درمان اجباری بپردازند. این نوع تصمیم ها از همان ابتدا سوال برانگیز و دور از درک عمومی به نظر می رسد.

اینکه چطور در جلسات اداری چنین طرح هایی به تصویب می رسد جای شگفتی دارد! آیا هیچ کس در این جلسات تردید نمی کند که چنین تصمیماتی به جز خنده و تمسخر دستاوردی برای جامعه نخواهند داشت؟ کدام بحران اجتماعی و فرهنگی در جهان با این نوع برخورد ها حل شده که ما امید داشته باشیم کلینیک های ترک بی حجابی بتوانند تغییر مثبتی ایجاد کنند؟

تاسیس این کلینیک ها پیام ضمنی نگران کننده ای به دختران و جوانانی می فرستد که مثل ستاد امر به معروف فکر نمی کنند؛ پیام این است که آن ها دچار «بیماری» هستند و نیاز به درمان دارند. این برخوردی است که پیشتر دربارهٔ اعتیاد به کار گرفته شده و حالا بدون توجه به تاثیرات آن به مسئله پوشش تسری داده می شود.

حال پرسش این است که در این کلینیک چه برنامه جدیدی برای این جوانان ارائه می شود؟ آیا کاری متفاوت از آنچه در مدارس از طریق معلمان پرورشی و کتب تعلیمات دینی انجام می دادند صورت خواهد گرفت؟ بسیاری از جوانانی که امروز در پوشش خود آزادی بیشتری می جویند سال ها از سخنان و نصایح دینی در دوران مدرسه بهره مند بوده اند اما این اقدامات آن ها را متقاعد نکرده است. چه دلیلی وجود دارد که تصور کنیم این کلینیک ها کارایی بیشتری خواهند داشت؟

چنین تصمیماتی نشان می دهد که برخی مسئولان هنوز به درک کاملی از مسئله حجاب و مطالبات نسل جوان نرسیده اند. تا زمانی که نگاه آن ها تغییر نکند همچنان با این نوع برخورد ها درجا خواهیم زد. نسل امروز به واسطهٔ گسترش شبکه های اجتماعی و دنیای کوچکی که به راحتی در یک گوشی جای گرفته دیگر همانند نسل های پیشین فکر نمی کند. برای تعامل با آن ها شناخت دقیق تر و احترام به تفاوت هایشان ضروری است نه اینکه آنان را بیمارانی نیازمند درمان بدانیم.

البته این کلنیک ها می توانند بودجه های خوبی بگیرند و اشتغال زایی کنند و اگر از این جنبه به این ماجرا نگاه کنیم می شود برای آن توجیهی پیدا کرد. بالاخره به بهانه این تصمیم می شود کار تولید کرد و کمی آمار اشتغال را بالا برد!

در نهایت اگر ستاد امر به معروف به دنبال تصمیم های پربازده است بهتر است از جامعه شناسان پژوهشگران علوم اجتماعی و همچنین جوانانی که اعتقادی به حجاب ندارند دعوت کند تا با یک رویکرد علمی و پژوهشی و پس از مطالعات چند ساله به فهمی دقیق تر از نسل امروز ایران دست یابند. هر تصمیمی بدون پشتوانه علمی و با این پیش فرض که «ما درست می گوییم و آن ها اشتباه می کنند» محکوم به شکست خواهد بود.

بهتر است به جای تلاش برای «اختراع دوباره چرخ» از تجارب جهانی در حل مسائل اجتماعی بهره بگیریم و از تکرار اشتباهات پرهیز کنیم.