کمبود حامل های انرژی بحران برق را تشدید کرد / نجفی: بی برقی توجیه ندارد

امیرعباس آذرم وند: ناترازی های مختلف ایران را در چنبره خود گرفته اند. از ناترازی مالی که به کسری های بزرگ بودجه ای منجر شده تا انواع ناترازی های انرژی. هم در زمینه گاز که ایران دارنده یکی از بزرگترین منابع آن در جهان است تا در تولید برق چنان ایران دچار مشکل شده که حالا دولت چهاردهم قطعی منظم برق را به استفاده از مازوت برای تولید برق ترجیح می دهد.

بیشتر بخوانید:

تولید برق در ایران عموما با استفاده از گاز طبیعی یا گازوییل انجام می شود و زمانی که این دو حامل مهم انرژی نیستند (خصوصا در زمستانها که بی گازی چند سالی است مهمان کشور شده) گاه مازوت هم سوزانده می شد. بنا بر قانون سوزاندن مازوت ممنوع است ولی در سالهای گذشته دولتها برای تامین برق مورد نیاز در مصارف خانگی از سوزاندن مازوت ابایی نداشتند. در سال جاری اما گفته می شود کمبود ذخایر سوخت و به ویژه گازوییل دست دولت را خالی تر از گذشته هم گذاشته است.

آرش نجفی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی درباره نقش مازوت در تولید و قطعی برق به اسمارت تیم گفت: «مشکل تولید برق در زمستان پیش از هر چیز به سوخت نیروگاهها گره می خورد. در فصول سرد مصرف برق به نحوی نیست که مشکلی ایجاد کند بلکه مشکل از جایی شروع می شود که نیروگاهها برای تولید برق با کمبود سوخت مواجه می شوند. به طور معمول نیروگاههای کشورمان از گاز و گازوییل و گاهی مازوت استفاده می کنند.»

این فعال بخش خصوصی ادامه داد: «یعنی اگر هم اکنون گازوییل کافی در کشور وجود داشت و آن را در اختیار نیروگاهها قرار می دادند  مشکلی وجود نداشت و برق مورد نیاز تولید می شد و حتی بحث سوزاندن مازوت مطرح نمی شد. متاسفانه با اینکه قوانین سوزاندن مازوت را ممنوع کرده اند در سالهای گذشته به دلیل کمبود سوخت این اقدام در دستور قرار گرفت. براساس قانون باید مخازن مازوت با حکم دادستانی پلمپ می شدند و جز مواقع حساسی که امنیت ملی را دچار چالش می کند از آن استفاده نشود.»

به گزارش اسمارت تیم بر اساس اعلام کرامت ویس کرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران “مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاه ها در ابتدای شهریور سال 1403 نسبت به ابتدای شهریور سال 1402 بالغ بر 36 درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه 1403 که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه ها نسبت به زمان مشابه سال قبل 43 درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاه ها نسبت به زمان مشابه سال قبل 23 درصد کمتر بود.”

اگرچه این آمار نشان دهنده غفلت و ترک فعل مسئولان وزارت نفت در ماه های پایانی فعالیت دولت سیزدهم بوده است و نمی توان کم کاری صورت گرفته را توجیه کرد اما از ابتدای شهریورماه تا نیمه آبان با وجود رشد نسبی تحویل سوخت مایع به نیروگاه ها مسئولان دولت چهاردهم هم نتوانستند این عقب ماندگی را جبران کنند تا جایی که سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه ها به زیر 40 درصد رسید؛ این در شرایطی است که نیمه آبان ماه سال قبل سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه ها بیش از 80 درصد بوده است.

وی در پاسخ به این سوال که بهتر است برق کشور با سوزاندن مازوت تامین شود یا خیر هشدار داد: «به عنوان یک شهروند می گویم که چنان مازوت بیماری زاست که قطعا تحمل بی برقی منظم کمتر از سوزاندن مازوت به جامعه ضربه می زند.»

این فعال حوزه برق درباره اینکه چقدر بی برقی روزهای فعلی در کشور توجیه دارد تاکید کرد: «به هیچ وجه بی برقی توجیه ندارد چرا که کشور باید به جایی می رسید که درگیر این مشکلات نباشد. ناترازی های موجود بیان گر بی صلاحیتی و ناتوانی مدیران سالهای گذشته کشور است که نتوانستند برای رفع نیاز انرژی مردم کاری بکنند.»

نجفی با اشاره به اینکه سال ۸۸ را سال «اصلاح حوزه مصرف» نام گذاری کرده بودند گفت: «مدیران و مسئولان ارشد حوزه انرژی باید پاسخ دهند که چرا به این اقدامات تاکنون عمل نکردند؟ چرا در کشور کار را به نحوی جلو نبردند که در تابستان دچار بی برقی و در زمستان دچار بی گازی نشویم. انباشت عدم صلاحیت های جمع شده کار ما را به جایی رسانده که به خاموشی های منظم تن دهیم. ولی باید به عملکرد مدیران کشور در سالهای گذشته هم پرداخته شود.»

به گفته او قطعی دو ساعته برق واحدهای مسکونی در فصل سرما به اندازه تابستان به نارضایتی عمومی منجر نمی شود و در مجموع بهترین اقدام فوری همین است.

او عوامل ناترازی برق در کشور را این طور دسته بندی کرد: «مشکل ابعاد مختلفی دارد. ناترازی فعلی یک دلیل عمده دارد و آن پایین بودن راندمان نیروگاههای کشور است. این نیروگاهها باید بازسازی یا نوسازی شوند. همزمان شبکه توزیع برق در کشور ما توسعه داده نشده و تجهیزات انتقال برق یکسره قدیمی و ناکارآمد هستند. هر دستگاهی یک زمانی مستهلک می شود و باید برای نوسازی آنها چاره جویی کرد تا به این وضعیت دچار نشویم.»

این فعال حوزه برق معتقد است که در کنار افزایش تولید کشور ناچار به کنترل مصرف هم هست.

نجفی در این رابطه توضیح داد: «بهینه سازی مصرف انرژی به معنای درست مصرف کردن و نه کم مصرف کردن هم به سود کشور است. اصلاح الگوی مصرف از طریق تغییر تجهیزات برقی و به روز رسانی آنها به طور چشمگیری مصرف را کاهش می دهد. امروز گفته می شود که ما در  کشور معادل ۲۱ میلیون بخاری داریم که اگر بر مبنای مصوبات قانونی با بخاری کم مصرف جایگزین می شدند تا ۳۰ درصد از ناترازی گازی کشور کاسته می شد. به زبانی دیگر اگر بخاری های کشور به روز می شدند تا ۱۳۰ میلیون متر مکعب گاز کمتری در روز به مصرف می رسید.»

از نظر او کشور نیاز به یک نقشه جامع و گسترده برای کاهش مصرف و افزایش تولید دارد تا از این وضعیت خارج شود. در غیر این صورت اقداماتی مانند قطعی منظم برق فقط تشدید بحران به تعویق خواهد انداخت.

این عضو اتاق بازرگانی با تاکید بر اهمیت گاز خاطرنشان ساخت: «گرچه در فصل تابستان مصرف برق به نحوی است که ناترازی ایجاد می کند ولی در فصول سرد مانند امروز مساله اصلی کمبود گاز است. کمبود گاز موجب می شود نیروگاههای تولید برق مجبور به تعطیلی یا سوزاندن مازوت می شوند. اگر گاز کافی در کشور  وجود داشت در پاییز و زمستان می شد برق مورد نیاز را تامین کرد. به همین دلیل رفع ناترازی گاز به نحو موثری بر ناترازی برق اثر خواهد داشت.»

وی با تاکید بر اقدامات غیرقیمتی در رفع ناترازی ها عنوان کرد: «با اقدامات غیرقیمتی چون جایگزینی بخاری های موجود با بخاری های کم مصرف و اصلاح موتورخانه های کشور می شد تا نیمی از ناترازی های موجود در کشور را کنترل کرد. این امر یک بار دیگر نشان می دهد که ناترازی های موجود قبل از هر چیز از بی تدبیری دولتها ناشی می شود.»

وی درباره اینکه چرا گازوییل جایگزین گاز در تولید برق نمی شود تصریح کرد: «گازوییل سوخت گران قیمتی است که در بخش های مختلف حمل ونقل نیروگاهی و حتی واحدهای تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین صادرات آن هم با قیمتهای مناسبی انجام می شود. به همین دلیل در بحران گازی گازوییل هم کم می آید.»

او درباره نقش دولت سیزدهم در خالی کردن مخازن گازوییلی کشور در نیمه نخست امسال گفت: «من از این مساله اطلاعی ندارم ولی می دانم که گازوییل موجود در مخازن کشور به اندازه ای نیست که بتوان با آن کمبود تولید برق را جبران کرد.»

برخی از آگاهان با اشاره به اقدام دولت سیزدهم در صادرات گازوییل اشاره کرده و به کافی نبودن ذخایر آن در کشور اشاره کردند. در شرایطی که کسری بودجه امسال بیش از هر سال دیگری است این اقدام دولت پیشین در جهت جبران این کسری ها بوده ولی منجر به گسترش ناترازی انرژی در کشور هم شده است.

۲۲۳۲۲۹