حکایت «شاهرخ»؛ روشن فکری که نخست «استالین رخ» و بعد «فردوسی رخ» شد
به گزارش خبرگزاری اسمارت تیم کتاب «شاهرخ مسکوب» تالیف علی بزرگیان که به تازگی توسط نشر مان منتشر شده و حاصل رجوع به منابع متعدد و گفت وگو با نزدیکان مسکوب است. بزرگیان کتاب خود را این طور معرفی کرده است: «پرتره ی مکتوبِ یکی از مهم ترین روشن فکران معاصر ایران است. شاهرخ مسکوب (۱۳۰۴-۱۳۸۴) در جوانی راه مذهب را در پیش گرفت اما خیلی زود به دامان سیاست درغلتید و به حزب توده پیوست. بر اثر فعالیت های مجدانه و مؤمنانه در این حزب چند سالی به زندان افتاد؛ اما کم کم آبشخور فکری حزب توده در نظرش استبدادی آمد و از آن برید. این فرصتی شد تا به علاقۀ قلبی اش ادبیات و اساطیر بپردازد. دست به قلم برد و جستارهایی درباره ی شاهنامه و دیگر متون کهن ادبی نوشت و خوانش تازه ای از آن ها به دست داد که فضلای قوم را خوش نیامد. هم فرم نوشته هایش تازه بود و هم مضامینی که به آن ها می پرداخت. به تدریج در محافل روشن فکری به اسم و رسمی رسید و منشأ تحولات شد. دیگر از سیاسی کاری گریزان بود و از حواشیِ حلقه های ادبی دوری می کرد. چند نمایشنامه از یونان باستان را به فارسی برگرداند و درباره شان بحث های تازه ای پیش کشید. بعد از انقلاب نیز چاره ای جز مهاجرت ندید. در پاریس بر اثر تنگناهای مالی به شغلی روی آورد که سررشته ای از آن نداشت و در نهایت سرطان خون او را از پای انداخت.
رضا صائمی خبرنگار گروه فرهنگ روزنامه ی هم میهن نیز طی مطلبی که در این روزنامه منتشر کرده در معرفی کتاب یاد شده چنین نوشته است:
[…] نام شاهرخ مسکوب بر هر کتابی کافی است تا اهل فرهنگ و اندیشه را به خواندن آن ترغیب کند چه آن که نام او عنوان خود کتاب باشد. به نظر می رسد که او تازه بعد از مرگش کشف شده و دوباره ظهور کرده است. به همین میزان هم میل به شناخت نوشته ها و اندیشه های او برانگیخته شده و حتی فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را هم درنوردیده است. کتاب «شاهرخ مسکوب» به قلم علی بزرگیان به خود او می پردازد و درواقع پرتره ی مکتوبِ یکی از مهم ترین روشن فکران معاصر ایران است. […]
این کتاب […] ترسیمی نازک کارانه است از سیمای شخصیت دوران سازی که در فرهنگ و ادب فارسی دود چراغ خورده باشند. کتابی زندگی نامه ای که حاصل رجوع به منابع متعدد و گفت وگو با نزدیکان مسکوب است. گرچه محتوا و محور کتاب حول یک شخصیت می چرخد و روایت زندگی و آثار اوست اما مضامین متنوع و متعددی دارد و تلاش کرده تا به پرسش های مختلف درباره ی زندگی پرفرازونشیب شاهرخ مسکوب پاسخ دهد. از جمله این که چگونه در جوانی راه مذهب را در پیش گرفت؟ چگونه به دامان سیاست درغلتید و به حزب توده پیوست؟ از سال های زندانی بودنش می گوید و این که چگونه و به چه دلایلی از حزب توده برید؟
در این کتاب از نوشته ها و تحقیقات ادبی اش خواهید خواند و این که آثار او چه بازتابی در جامعه و فضای روشن فکری داشته است. همچنین چه نقدهایی بر آثار و نگاه او به ادبیات شده. درباره ی انقلاب ۵۷ چه نظر و فعالیتی داشته و برای چه به پاریس مهاجرت کرد و آن جا چه کرد.
کتاب «شاهرخ مسکوب» به علائق ادبی او هم می پردازد. علاقه ای که در دهه ی ۳۰ به بعد در زندگی مسکوب شدت یافت. مسکوب آثار متعددی در زمینه های مختلف از خود به یادگار گذاشته که از جمله ی آن ها می توان به «مقدمه ای بر رستم و اسفندیار» «سوگ سیاوش در مرگ و رستاخیز» «در کوی دوست» «مسافرنامه» «ملیت و زبان» «خواب و خاموشی» «روزها در راه» و «ارمغان مور» اشاره کرد. او همچنین آثاری از نویسندگان بزرگ جهان چون جان استاین بک و نمای نامه نویسان یونان باستان را به فارسی ترجمه کرده است.
مسکوب شاهد سه نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران بود: اشغال کشور به دست متفقین و از پی آن تبعید رضاشاه وقایع ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ و انقلاب ۱۳۵۷. هریک از این وقایع بر حیات شخصی و سیاسی و فکری او مؤثر افتاد. اولی او را از ملی گرایی افراطی رهانید دومی او را از حزب توده گریزان کرد و سومی آغازی شد بر تبعید خودخواسته اش به پاریس. آن چه در کتاب «شاهرخ مسکوب» می خوانید قصه همین فرازوفرودهای زندگی اوست. کتاب «شاهرخ مسکوب» در قطع کوچک و در ۱۱فصل سامان یافته است.
منابع نویسنده ی کتاب برای نوشتن این زندگی نامه متنوع بوده از نوشته ها و آثار مکتوب مسکوب گرفته تا آن چه دیگران درباره ی زندگی و آثار مکتوب او طی سالیان سال نوشته اند. به جز این ها باید به گفت وگوهای نویسنده با دوستان و آشنایان و هم نسلان مسکوب هم اشاره کرد. نویسنده در این کتاب پای صحبت های حسن کامشاد علی بنو عزیزی رامین جهانبگلو گلی ترقی احمد کریمی حکاک سروش حبیبی میرمحمد امیرسلطانی و احمد مسکوب برادرزاده ی او نشسته و دیدگاه های شان را درباره ی شاهرخ مسکوب جویا شده است. مسکوب به واسطه ی شیوه ی زیست و شکل اندیشه ورزی اش و البته جنس قلم و روایتش که شکلی جذاب از جستارنویسی است به روشن فکر و نویسنده ای منحصربه فرد تبدیل شده که به او جذابیتی کاریزماتیک بخشیده است…
۲۵۹
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "حکایت «شاهرخ»؛ روشن فکری که نخست «استالین رخ» و بعد «فردوسی رخ» شد" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "حکایت «شاهرخ»؛ روشن فکری که نخست «استالین رخ» و بعد «فردوسی رخ» شد"، کلیک کنید.
