نمونه قرارداد صلح عمری دستی

تاحالا شده فکر کنید چطور میشه دارایی هاتون رو بعد از خودتون به کسی که دوست دارید برسونید، اما در عین حال تا وقتی زنده هستید، خودتون هم بتونید ازش استفاده کنید؟ «نمونه قرارداد صلح عمری دستی» دقیقاً برای همین موقعیت هاست؛ یک راه حل قانونی و البته با چالش های خودش که بهتون کمک می کنه مالکیت اموالتون رو انتقال بدید، ولی حق استفاده از اون رو تا آخر عمر براتون محفوظ نگه دارید. این قرارداد، بین خودتون و طرف مقابل تنظیم میشه و نیاز به دفترخونه نداره، ولی خب باید حواستون به یه سری نکات خیلی مهم باشه.

انتقال دارایی ها، چه ملک و زمین باشه، چه ماشین و حتی سهام، همیشه دغدغه های خاص خودش رو داره. از یک طرف دوست داریم خیالمون از آینده ورثه راحت باشه و از طرف دیگه نمی خوایم تا وقتی هستیم، دستمون از دارایی هامون کوتاه بشه. اینجا، «صلح عمری دستی» مثل یک چوب جادو عمل می کنه، البته اگر قواعد بازی رو بلد باشیم! خیلی ها سراغ این نوع صلح می رن تا هم دردسرهای اداری کمتر شه، هم هزینه ها پایین بیاد و هم کارها سریع تر پیش بره. اما آیا واقعاً این راهکار به همین سادگیه؟ آیا «اعتبار قانونی صلح عمری دستی» به اندازه صلح محضریه؟ چطور باید یک «متن صلح نامه عمری دست نویس» تنظیم کنیم که بعدها پشیمونی به بار نیاره؟

در این مقاله قراره با هم قدم به قدم پیش بریم، از ریز و درشت «صلح عمری دستی» سر دربیاریم، تفاوت هاش با صلح محضری رو بررسی کنیم و یک «نمونه قرارداد صلح عمری دستی» کامل و کاربردی رو با هم ببینیم. آماده اید تا پیچ و خم های این راه رو با هم صاف کنیم؟

صلح عمری چیست و چه تفاوتی با سایر عقود دارد؟

بگذارید از خود «صلح عمری» شروع کنیم. فکر کنید یه باغ قشنگ دارید که خیلی بهش علاقه دارید، ولی دوست دارید مطمئن بشید بعد از شما به نوه یا فرزندتون برسه. در عین حال، تا وقتی زنده اید، می خواید خودتون هم از میوه هاش بخورید و توش قدم بزنید. اینجا صلح عمری به کار میاد! یعنی شما عین (خودِ مال) باغ رو به نوهتون صلح می کنید، اما شرط می ذارید که تا پایان عمر خودتون، منافع (حق استفاده، اجاره دادن و برداشت میوه) اون باغ مال شما باشه. ساده تر بگم، مالکیتش منتقل میشه، ولی حق استفاده اش نه.

تعریف صلح عمری: انتقال عین مال با حفظ حق انتفاع

پس، صلح عمری یه جور قرارداده که توش، مالک (که بهش می گیم "مصالح" یا صلح کننده) دارایی شو (مثل خونه، زمین، مغازه، حتی پول یا سهام) به یه نفر دیگه (که بهش می گیم "متصالح" یا صلح پذیر) انتقال میده. اما این انتقال یه شرط مهم داره: مصالح تا وقتی زنده است، حق داره از منافع و سود اون دارایی استفاده کنه. یعنی مثلاً می تونه تو اون خونه زندگی کنه، اون مغازه رو اجاره بده یا سود سهام رو برداره. مالکیت عین مال منتقل شده، ولی حق استفاده تا زمان فوت مصالح، دست خودشه.

ارکان اصلی صلح عمری

هر قراردادی پایه ها و ستون های خاص خودش رو داره که صلح عمری هم از این قاعده مستثنی نیست. برای اینکه یک قرارداد صلح عمری درست و حسابی داشته باشیم، باید این ۴ تا رکن اصلی وجود داشته باشه:

• مصالح (صلح کننده): همون کسیه که دارایی شو صلح می کنه. مثلاً پدربزرگی که خونه شو به نوه اش صلح می کنه.
• متصالح (صلح پذیر): کسیه که دارایی رو قبول می کنه. تو مثال قبلی، نوه می شه متصالح.
• مورد صلح (مال مورد صلح): دقیقاً همون داراییه که قراره منتقل بشه. خونه، زمین، ماشین، هر چیزی که قابلیت انتقال داشته باشه.
• مال الصلح (عوض صلح یا بلاعوض بودن): اینجا یه کم پیچیده تر میشه. صلح می تونه در ازای یه چیزی باشه (مثلاً متصالح هزار تومان به مصالح بده) که بهش می گیم "معوض"، یا می تونه بدون هیچ عوضی باشه (که بهش می گیم "بلاعوض"). حتی می تونه یه چیز خیلی ناچیز مثل یک شاخه گل باشه تا از حالت بلاعوض کامل خارج بشه.

مقایسه صلح عمری با عقود مشابه (هبه، بیع، وصیت) – چرا صلح عمری گزینه بهتری است؟

شاید بپرسید خب این چه فرقی با بقیه کارهای حقوقی مثل خرید و فروش یا وصیت داره؟ بیاین با هم مقایسه کنیم:

1. با بیع (خرید و فروش): تو بیع، شما هم عین مال رو انتقال میدید، هم منافعش رو، و در ازاش پول می گیرید. بعد از فروش دیگه هیچ حقی روی اون مال ندارید. ولی تو صلح عمری، عین منتقل میشه ولی منافع تا آخر عمر مال خودتونه.
2. با هبه (بخشیدن): هبه همون بخشیدنه. شما مالی رو به کسی می بخشید. تو هبه، معمولاً شما عین و منافع رو با هم می بخشید و حق پس گرفتن (رجوع) هم دارید. ولی صلح عمری، لازم الاجراست و به راحتی نمیشه پسش گرفت (مگر با شرط خاص) و منافع هم دست خودتونه.
3. با وصیت: وصیت یعنی شما می گید بعد از مرگم این مال به کی برسه. فرق اصلی اینه که وصیت تا یک سوم اموالتون معتبره و فقط بعد از فوت شما اجرا میشه. تا قبل از فوت، شما کامل اختیار مال رو دارید. اما صلح عمری از همین الان اجرا میشه و لازم الاجراست و برای کل اموال هم میشه انجامش داد. اینجاست که صلح عمری، به خصوص نوع دستی اون، دست شما رو برای مدیریت دارایی هاتون حسابی باز می ذاره. بدون نیاز به تشریفات پیچیده و هزینه های بالا، می تونید با یه "صلح نامه دستی با حق عمری" آینده رو تا حد زیادی روشن کنید.

صلح عمری دستی: مفهوم، اعتبار و مقایسه با صلح محضری

خب، تا اینجا فهمیدیم صلح عمری چی هست. حالا می رسیم به قسمت هیجان انگیزتر و البته حساس ترش: "دستی" بودن این قرارداد. چرا انقدر این موضوع مهمه؟ چون وقتی پای سند و مدرک میاد وسط، خیلی ها دوست دارن کارشون رو بدون دردسرهای اداری و رفت و آمد به دفترخونه انجام بدن. اما آیا این کار درسته و از نظر قانونی مشکلی ایجاد نمی کنه؟

صلح عمری دستی چیست؟

وقتی می گیم "صلح عمری دستی"، منظورمون یک قرارداد صلح عمریه که بین خود طرفین (مصالح و متصالح) و بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشه. این قرارداد معمولاً روی یک برگه عادی (چه دست نویس و چه پرینت شده) نوشته میشه، مفاد و شرایطش مشخص میشه و بعد توسط طرفین و شاید چند شاهد امضا میشه. به این نوع سند، "سند عادی" هم می گیم. این روش، به خاطر سرعت و هزینه های کمتری که داره، بین مردم حسابی طرفدار پیدا کرده، به خصوص وقتی پای "صلح عمری برای ملک دستی" یا "صلح عمری زمین دستی" وسط باشه.

اعتبار قانونی صلح عمری دستی

حالا سوال اصلی: آیا این "مت