مهریه زندانی دارد یا نه

بگذارید همین اول کار برویم سر اصل مطلب: بله، مهریه می تواند زندانی داشته باشد، اما نه مثل قدیم و نه برای همه مهریه ها. قانون جدید مهریه، به خصوص با تصویب قانون حمایت از خانواده در سال های اخیر و تفاسیر قضایی که تا سال ۱۴۰۴ هم ادامه پیدا کرده، شرایط زندانی شدن بابت مهریه را خیلی محدودتر و خاص تر کرده و بیشتر روی مهریه های تا سقف ۱۱۰ سکه متمرکز است. پس اگر دنبال جواب این سوالید که آیا امکان دارد بابت مهریه به زندان بیفتید یا همسرتان زندانی شود، جای درستی آمده اید. با یک لحن خودمونی و دوستانه، می خواهیم ریز به ریز این ماجرا را با هم بررسی کنیم تا هم ابهامات برطرف شود و هم یک دید کامل و کاربردی نسبت به این موضوع مهم پیدا کنید.

ماجرای مهریه و پرداخت آن، همیشه یکی از بحث برانگیزترین مسائل تو جامعه ما بوده است. خیلی ها فکر می کنند همین که عقد خوانده شد، زن هر وقت بخواهد می تواند مهریه اش را مطالبه کند و اگر مرد نتواند بدهد، راهی زندان می شود. اما واقعیت کمی پیچیده تر از این حرف هاست. قوانین مدام در حال تغییر و به روز شدن هستند تا مشکلات کمتری برای زوجین پیش بیاید. این تغییرات، هم برای مردانی که نگران بدهی مهریه هستند مهم است و هم برای خانم هایی که می خواهند از حق و حقوقشان مطلع باشند. حتی زوج های جوانی که تازه می خواهند زندگی مشترکشان را شروع کنند، باید با چشم باز و آگاهی کامل قدم بردارند. اینجا قرار نیست از اصطلاحات سخت و قلمبه سلمبه حقوقی استفاده کنیم؛ می خواهیم طوری قضیه را باز کنیم که انگار یک دوست در مورد مسائل مهم زندگی اش با شما صحبت می کند و شما هم برایش دلسوزی می کنید.

اصل کلی: آیا عدم پرداخت مهریه می تواند منجر به زندان شود؟

راستش را بخواهید، این سوالی است که ذهن خیلی ها را درگیر کرده. جواب صریحش این است: بله، می تواند منجر به زندان شود، ولی نه در هر شرایطی و نه برای هر میزان مهریه ای. قانون، برای هر چیزی یک چارچوب و قاعده گذاشته و مهریه هم از این قاعده مستثنی نیست. مهم این است که بدانیم این «شرایط و ضوابط خاص قانونی» دقیقاً چیست.

فرض کنید یک زن مهریه اش را مطالبه می کند. اینجا دو حالت کلی پیش می آید: یا مهریه عندالمطالبه است یا عندالاستطاعه. این دو تا عبارت، کلید اصلی ماجرا هستند و تفاوتشان در بحث زندان رفتن خیلی مهم می شود. اگر مهریه عندالمطالبه باشد، یعنی زن هر وقت بخواهد می تواند آن را طلب کند و مرد هم باید پرداخت کند. اما اگر عندالاستطاعه باشد، یعنی پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. همین تفاوت کوچک، دنیایی از تفاوت در پیگیری های قانونی و مخصوصاً بحث زندان رفتن ایجاد می کند.

مبنای قانونی این قضیه هم برمی گردد به ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده. این مواد قانونی هستند که خط قرمزها را مشخص می کنند و می گویند در چه صورتی می شود برای مهریه حکم حبس صادر کرد و در چه صورتی نه. پس الکی نگران نشوید یا الکی امیدوار نباشید؛ باید دقیقاً بدانید قانون چه می گوید.

قانون ۱۱۰ سکه بهار آزادی: مهم ترین تغییر در حبس مهریه

بیشترین سوالی که این روزها در مورد مهریه پرسیده می شود، همین قضیه ۱۱۰ سکه است. خیلی ها شنیده اند که مهریه تا ۱۱۰ سکه زندان دارد و بیشتر از آن نه. این حرف تا حدود زیادی درست است، اما باید جزئیاتش را بدانیم. ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده یک جورایی سنگ بنای این تغییر مهم است. این ماده می گوید که فقط تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی (یا معادل آن) است که مرد بابت عدم پرداخت مهریه، ضمانت اجرای کیفری دارد؛ یعنی ممکن است زندانی شود.

حالا این یعنی چی؟ یعنی اگر مهریه زنی مثلاً ۲۰۰ سکه باشد، دادگاه فقط برای ۱۱۰ سکه اول می تواند حکم جلب و زندان صادر کند. برای ۸۰ سکه باقی مانده چه؟ برای آن ۸۰ سکه، مهریه در حکم عندالاستطاعه خواهد بود. به زبان ساده، یعنی زن فقط وقتی می تواند آن مقدار مهریه را بگیرد که ثابت کند مرد توانایی مالی پرداختش را دارد. اگر مرد ثابت کند که توانایی ندارد، برای آن ۸۰ سکه هرگز زندانی نخواهد شد و حتی ممکن است هیچ وقت هم نتواند آن را پرداخت کند تا زمانی که توانایی پیدا کند.

طبق قانون جدید، فقط تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی است که مرد بابت عدم پرداخت مهریه، با خطر زندانی شدن روبرو می شود. برای مهریه بیشتر از این مقدار، امکان حبس وجود ندارد.

نحوه محاسبه ارزش سکه و میزان مهریه برای اعمال این قانون هم مهم است. ارزش سکه بر اساس نرخ روز محاسبه می شود. یعنی اگر زنی ۱۱۰ سکه مهریه داشته باشد و مرد ندهد، ارزش آن ۱۱۰ سکه بر اساس قیمت روز سکه محاسبه و مطالبه می شود. فلسفه وضع این قانون هم مشخص است: کاهش تعداد زندانیان مهریه. سال هاست که تعداد زیادی از مردان بابت مهریه های سنگین در زندان بودند و این موضوع مشکلات اجتماعی زیادی به وجود می آورد. قانون گذار با وضع این قاعده، سعی کرده هم حق زن را تا یک سقفی محترم بشمارد و هم جلوی زندانی شدن های بی رویه را بگیرد. پس این ۱۱۰ سکه، یک جور خط قرمز است که باید آن را جدی گرفت.

مراحل قانونی مطالبه مهریه و چگونگی صدور حکم حبس

خب، تا اینجا فهمیدیم که مهریه می تواند زندان داشته باشد، اما با اما و اگرهای خودش. حالا بیایید ببینیم اصلاً چه اتفاقاتی باید بیفتد تا پای زندان به میان بیاید. این فرآیند چند مرحله دارد که هر کدامش اهمیت خودش را دارد و اگر درست طی نشود، ممکن است کار حسابی گره بخورد.

مرحله اول: مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک

اولین جایی که یک زن می تواند برای مطالبه مهریه به آنجا مراجعه کند، اداره ثبت اسناد و املاک است. شاید تعجب کنید، اما عقدنامه یک سند رسمی است و مثل یک چک برگشتی، می شود از طریق اداره ثبت اقدام کرد. مزیت این روش این است که معمولاً سریع تر از دادگاه است و هزینه کمتری هم دارد. زن با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، درخواست صدور اجرائیه می کند. بعد از آن، اداره ثبت به مرد اخطار می دهد که مهریه را پرداخت کند.

اینجا زن می تواند از اداره ثبت بخواهد که اگر مرد اموالی (مثل ملک، ماشین، حساب بانکی و غیره) دارد، آن ها را توقیف کند. اگر اموالی شناسایی شد و به اندازه مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) بود، از محل فروش یا واگذاری آن ها مهریه پرداخت می شود. اما اگر اداره ثبت نتوانست مالی از مرد پیدا کند یا اموالش کافی نبود، یک گواهی عدم امکان اجرای ثبت صادر می کند. با این گواهی، زن می تواند به سراغ مرحله بعدی، یعنی دادگاه، برود.

مرحله دوم: مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

اگر از طریق اداره ثبت به نتیجه نرسیدید، یا اصلاً از همان اول خواستید از طریق دادگاه اقدام کنید، باید به دادگاه خانواده بروید و یک دادخواست مطالبه مهریه ارائه دهید. اینجا دیگر قاضی پرونده را بررسی می کند و بعد از شنیدن دفاعیات طرفین، حکم به پرداخت مهریه می دهد. بعد از صدور حکم، یک اجراییه برای مرد صادر می شود که او معمولاً ۱۰ روز فرصت دارد تا مبلغ مهریه (تا ۱۱۰ سکه) را پرداخت کند.

نقش دادخواست اعسار: اینجا یک نکته طلایی برای مردان نگران وجود دارد. اگر مرد واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، باید فوراً و در همین مرحله (حتی قبل از اینکه حکم جلب صادر شود)، یک دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه بدهد. اعسار یعنی اینکه مرد اعلام می کند که ورشکسته یا بی بضاعت است و نمی تواند مهریه را یکجا پرداخت کند. اگر دادگاه اعسار او را بپذیرد، حکم به تقسیط مهریه می دهد و مرد زندانی نمی شود. بعداً بیشتر درباره اعسار صحبت می کنیم.

مرحله سوم: صدور حکم جلب و حبس

حالا فرض کنید مرد مهریه (تا ۱۱۰ سکه) را پرداخت نکرد و دادخواست اعسار هم نداد یا اعسار او در دادگاه رد شد. در این صورت است که زن می تواند از دادگاه بخواهد که حکم جلب و حبس همسرش را صادر کند. این حکم جلب برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه است و به محض جلب شدن، مرد به زندان می رود. زندان تا چه زمانی؟ تا وقتی که مهریه را پرداخت کند، یا با زوجه به توافق برسد، یا بالاخره بتواند اعسار خودش را در دادگاه ثابت کند و مهریه تقسیط شود و اقساطش را بپردازد.

حتی اگر اعسار مرد پذیرفته شود و مهریه به صورت اقساطی دربیاید، باز هم یک ریسک وجود دارد. اگر مرد نتواند اقساط مهریه را سر وقت پرداخت کند، زن باز هم می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم جلب برای بدهی اقساط معوقه را بکند. پس می بینید که این مراحل زنجیروار به هم وصل اند و اقدام به موقع، به خصوص برای مردان، می تواند جلوی مشکلات بزرگتر را بگیرد.

اعسار از پرداخت مهریه: راهی برای جلوگیری از زندان

همانطور که قبل تر اشاره کردم، اعسار یک کلمه کلیدی و مهم برای مردانی است که توانایی پرداخت مهریه را ندارند و می خواهند از زندانی شدن فرار کنند. اعسار یعنی چی؟ یعنی یک مرد به دادگاه می گوید: قاضی جان، من پول ندارم مهریه را یکجا بدهم. اوضاع مالی ام خراب است. دادگاه هم این ادعا را بررسی می کند و اگر ثابت شود، حکم به تقسیط مهریه می دهد. این راهکار، مهم ترین سپر دفاعی مردان در برابر حکم حبس مهریه است.

تعریف اعسار و اهمیت آن برای مرد

تعریف اعسار خیلی ساده است: ناتوانی در پرداخت بدهی، چه به صورت کامل و چه به صورت اقساطی. در مورد مهریه، مردی که معسر شناخته شود، از پرداخت یکجای مهریه معاف شده و دادگاه برایش یک برنامه پرداخت اقساطی تعیین می کند. اهمیت اعسار برای مرد این است که به محض پذیرش آن، حکم جلب و حبس او لغو می شود یا اصلاً صادر نمی شود. یعنی نجات از زندان.

شرایط و مدارک لازم برای دادخواست اعسار

برای اینکه دادگاه اعسار شما را قبول کند، باید شرایطی داشته باشید و مدارکی ارائه دهید:

1. دادخواست اعسار: باید یک دادخواست رسمی تنظیم کنید و به دادگاه خانواده ارائه دهید.
2. شهادت شهود: معمولاً دو نفر شاهد باید در دادگاه حاضر شوند و شهادت بدهند که شما توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارید. این شهود باید از وضعیت مالی شما مطلع باشند.
3. لیست اموال و درآمد: باید یک لیست کامل از تمام اموال منقول و غیرمنقول، دارایی ها، موجودی حساب های بانکی، درآمد ماهانه و حتی بدهی های دیگرتان را به دادگاه ارائه کنید. این لیست باید صادقانه و کامل باشد. اگر چیزی را پنهان کنید و دادگاه بفهمد، ممکن است اعسار شما رد شود.
4. سایر مدارک: هر مدرکی که نشان دهنده وضعیت بد مالی شماست (مثل فیش حقوقی پایین، مدارک بیکاری، گواهی بیماری، اجاره نامه و غیره) می تواند کمک کننده باشد.

نحوه رسیدگی دادگاه به درخواست اعسار

وقتی دادخواست اعسار را ارائه دادید، دادگاه یک جلسه رسیدگی برگزار می کند. در این جلسه، قاضی شهود را می شنود، مدارک شما را بررسی می کند و ممکن است از طرف مقابل (زن) هم سوالاتی بپرسد. اگر قاضی قانع شود که شما واقعاً توانایی مالی ندارید، حکم اعسار را صادر می کند.

نتایج پذیرش اعسار (تقسیط مهریه) و تاثیر آن بر حکم حبس

همانطور که گفتم، اصلی ترین نتیجه پذیرش اعسار، تقسیط مهریه است. دادگاه با توجه به توانایی مالی شما، مهریه را به صورت قسط بندی می کند. مثلاً ممکن است بگوید باید اول یک مقدار پیش پرداخت (مثلاً چند سکه) بدهید و بعد هر ماه یا هر چند ماه یک سکه پرداخت کنید. این تقسیط، جلوی حکم حبس را می گیرد. تا زمانی که اقساط را منظم پرداخت کنید، خیالتان از بابت زندان راحت است.

تعدیل اقساط مهریه در صورت تغییر وضعیت مالی مرد

زندگی بالا و پایین دارد. ممکن است بعد از اینکه مهریه قسط بندی شد، وضعیت مالی شما بدتر شود (مثلاً بیکار شوید یا مریض شوید) یا حتی بهتر شود. در این صورت، شما می توانید از دادگاه درخواست تعدیل اقساط مهریه کنید. اگر وضعیت مالی تان بد شده باشد، دادگاه می تواند اقساط را کم کند. اگر هم بهتر شده باشد، زن می تواند درخواست کند که اقساط بیشتر شود. این یعنی قانون کاملاً پویا است و به تغییرات زندگی افراد توجه دارد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: تفاوت در قابلیت حبس

شاید شنیده باشید که بعضی مهریه ها زندان دارند و بعضی نه. این تفاوت در اصل برمی گردد به نوع مهریه؛ یعنی عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه. دانستن این تفاوت برای هر دو طرف، هم زن و هم مرد، خیلی مهم است.

توضیح کامل مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه، یعنی مهریه ای که زن به محض امضای عقدنامه و هر زمان که اراده کند، می تواند آن را از همسرش بخواهد. اینجا دیگر مهم نیست مرد توانایی پرداخت دارد یا نه؛ صرفاً درخواست زن کافی است و مرد مکلف به پرداخت است. اگر مرد نتواند یا نخواهد مهریه عندالمطالبه را (تا سقف ۱۱۰ سکه) پرداخت کند، زن می تواند از طریق قانونی اقدام کند و همانطور که گفتیم، اگر مرد اعسار خود را ثابت نکند و مهریه هم تا سقف ۱۱۰ سکه باشد، بله، حکم جلب و زندان برایش صادر می شود. پس حواستان باشد، در این نوع مهریه، تا سقف ۱۱۰ سکه، زندان رفتن کاملاً امکان پذیر است.

توضیح کامل مهریه عندالاستطاعه

حالا برویم سراغ مهریه عندالاستطاعه. این نوع مهریه دقیقاً برعکس عندالمطالبه است. یعنی مطالبه و پرداخت مهریه منوط به این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته باشد. به زبان ساده، تا وقتی زن نتواند ثابت کند مرد پولدار است و می تواند مهریه را بدهد، نمی تواند آن را مطالبه کند. مهم تر از آن، مهریه عندالاستطاعه به هیچ وجه، تحت هیچ شرایطی، منجر به حبس و زندان نمی شود. این یعنی اگر مهریه شما از همان اول به صورت عندالاستطاعه ثبت شده باشد، مرد بابت آن هرگز به زندان نخواهد افتاد.

نکته مهم اینجاست که حتی در مهریه عندالاستطاعه هم، اگر زن بتواند ثابت کند که مرد پول دارد ولی نمی دهد، باز هم می تواند از طریق توقیف اموال، مهریه اش را دریافت کند. فقط فرقش این است که پای زندان به میان نمی آید. گاهی اوقات مهریه به صورت ترکیبی ثبت می شود، مثلاً ۱۱۰ سکه عندالمطالبه و بقیه عندالاستطاعه. در این حالت، همان ۱۱۰ سکه است که می تواند دردسر ساز شود.

مدت زمان زندان برای مهریه چقدر است؟ (ابهامات و واقعیت ها)

یکی دیگر از سوالات پرتکرار و نگران کننده این است که اگر مردی بابت مهریه زندانی شد، چقدر باید در زندان بماند؟ آیا مدت زمان مشخصی دارد؟ یک سال؟ دو سال؟ ده سال؟

باید بگویم که برخلاف بسیاری از جرائم دیگر که برایشان مدت حبس مشخصی در قانون تعیین شده، برای مهریه اینطور نیست. یعنی قانون نمی گوید ندادن مهریه مثلاً یک سال زندان دارد. حبس مهریه، یک حبس نامحدود است، البته نه به معنی بی نهایت بودن، بلکه به معنی نامشخص بودن مدت آن.

اینجا قانون یک قاعده کلی دارد: حبس تا زمان پرداخت بدهی، توافق با زوجه یا اثبات اعسار و تقسیط. یعنی مرد زندانی می ماند تا زمانی که یکی از این سه اتفاق بیفتد:

1. پرداخت بدهی: مرد بالاخره پول مورد نیاز را جور می کند و مهریه را پرداخت می کند.
2. توافق با زوجه: مرد و زن با هم به توافق می رسند. مثلاً زن حاضر می شود مهریه اش را ببخشد یا با شرایط خاصی (مثلاً بخشیدن بخشی از آن یا قبول اموال دیگر به جای سکه) رضایت بدهد تا مرد از زندان آزاد شود.
3. اثبات اعسار و تقسیط: مرد از داخل زندان یا قبل از آن، دادخواست اعسار می دهد و بالاخره موفق می شود در دادگاه ثابت کند که توان پرداخت ندارد. در این صورت، دادگاه مهریه را تقسیط می کند و مرد با شروع پرداخت اقساط آزاد می شود.

پس می بینید که مدت زمان مشخصی در کار نیست. یک مرد ممکن است چند هفته در زندان بماند و با تلاش خانواده پول جور شود و آزاد شود. یکی دیگر ممکن است ماه ها یا حتی سال ها در زندان بماند تا بالاخره اعسارش ثابت شود یا با همسرش به توافق برسد. قاضی در این میان، مواردی مثل شرایط مالی واقعی مرد، تلاش او برای پرداخت، رفتار او در دادگاه و حتی شرایط خاص (مثل بیماری یا مشکلات خانوادگی) را هم ممکن است در تعیین شرایط آزادی یا تقسیط لحاظ کند، اما اصل بر همین سه موردی است که گفتم.

راهکارها و نکات کاربردی برای مدیریت پرونده مهریه

تا اینجای کار کلیت ماجرا دستتان آمده. حالا بیایید چند تا راهکار عملی و حسابی برای هم مردان و هم زنان در مورد پرونده مهریه بگوییم تا اگر خدای ناکرده درگیر این مسائل شدید، بدانید چطور باید بهترین تصمیم ها را بگیرید و از حقوق خودتان دفاع کنید.

برای مردان:

1. اقدام سریع برای ارائه دادخواست اعسار: اگر می دانید که توانایی پرداخت مهریه را یکجا ندارید، به هیچ عنوان تعلل نکنید! به محض اینکه مطالبه مهریه به دستتان رسید (چه از طریق ثبت، چه از طریق دادگاه)، بلافاصله دادخواست اعسار خود را به دادگاه بدهید. این مهم ترین کاری است که می توانید برای جلوگیری از زندان انجام دهید. یادتان باشد، عجله کار شیطان است، جز در سه کار، که یکی از آنها خلاص شدن از بدهی است!
2. شناسایی مستثنیات دین و نحوه حمایت از آن ها: قانون از بعضی اموال شما حمایت می کند و زن نمی تواند آن ها را بابت مهریه توقیف کند. به این ها می گویند مستثنیات دین. مثلاً خانه مسکونی شما (اگر در شأن شما باشد)، لوازم ضروری زندگی، مقداری پول برای معاش و ابزار کار از این دست هستند. حتماً با یک وکیل مشورت کنید تا مطمئن شوید کدام اموالتان جزو مستثنیات دین است و چطور باید از آن ها دفاع کنید.
3. تلاش برای مذاکره و مصالحه با زوجه: همیشه بهترین راه، صلح و سازش است. قبل از اینکه کار به جاهای باریک بکشد و وارد دعواهای طولانی حقوقی شوید، سعی کنید با همسرتان مذاکره کنید. شاید بتوانید به یک توافق منطقی برسید که هم برای شما قابل اجرا باشد و هم حقوق او را حفظ کند. بخشیدن بخشی از مهریه، قبول قسط های طولانی تر یا هر راه حل میانی دیگری می تواند به این مصالحه کمک کند.
4. کمک گرفتن از وکیل متخصص در امور خانواده: پرونده های مهریه پیچیدگی های خاص خودشان را دارند و یک اشتباه کوچک می تواند حسابی کار را خراب کند. حتماً از همان ابتدا با یک وکیل متخصص و کاربلد در امور خانواده مشورت کنید. وکیل می تواند شما را در تمام مراحل راهنمایی کند، دادخواست اعسار را به درستی تنظیم کند و از حقوق شما در دادگاه دفاع کند.

برای زنان:

1. شناسایی دقیق اموال قابل توقیف زوج: اگر تصمیم به مطالبه مهریه گرفتید، قبل از هر اقدامی، سعی کنید اطلاعات دقیقی از اموال همسرتان به دست بیاورید. ملک، ماشین، حساب بانکی، سهام، حتی حقوق و مزایای او می تواند قابل توقیف باشد. هر چقدر اطلاعات شما دقیق تر باشد، روند مطالبه سریع تر و موفق تر خواهد بود. این کار را می توانید با کمک وکیل انجام دهید.
2. پیگیری مداوم مراحل قانونی: پرونده های حقوقی نیاز به پیگیری دارند. خودتان یا وکیلتان باید به طور منظم وضعیت پرونده را دنبال کنید و مطمئن شوید که مراحل به درستی طی می شوند. تعلل در این زمینه می تواند باعث طولانی شدن روند کار شود.
3. آگاهی از حقوق خود در خصوص مهریه تا ۱۱۰ سکه و مازاد آن: دقیقاً بدانید که حقوق شما تا ۱۱۰ سکه با حقوق شما برای مهریه بیشتر از آن، چه تفاوتی دارد. برای ۱۱۰ سکه می توانید تا پای زندان بروید، اما برای مازاد بر آن، فقط می توانید از طریق توقیف اموال و اثبات توانایی مالی مرد اقدام کنید و حبسی در کار نیست. این آگاهی به شما کمک می کند انتظارات واقعی داشته باشید و بهترین استراتژی را برای مطالبه مهریه انتخاب کنید.
4. کمک گرفتن از وکیل متخصص برای افزایش سرعت و دقت پرونده: همانطور که برای مردان گفتم، برای زنان هم حضور یک وکیل متخصص بسیار حیاتی است. وکیل می تواند بهترین مسیر قانونی را برای شما انتخاب کند، دادخواست های لازم را تنظیم کند و در جلسات دادگاه از شما دفاع کند. این کار باعث می شود پرونده شما با سرعت و دقت بیشتری به نتیجه برسد و حقوق شما پایمال نشود.

فرقی نمی کند زن باشید یا مرد، در هر صورت، آگاهی و اقدام به موقع، کلید موفقیت در پرونده های مهریه است. مشکلات خانوادگی و حقوقی همیشه سخت و آزاردهنده هستند، اما با دانش کافی و کمک متخصصان، می توان آن ها را به بهترین شکل ممکن مدیریت کرد.

سوالات متداول

آیا بخشیدن مهریه باعث آزادی زندانی می شود؟

بله، در صورتی که مرد به خاطر عدم پرداخت مهریه زندانی شده باشد، با بخشیدن تمام یا حتی بخشی از مهریه توسط زن، به شرطی که بدهی باقی مانده کمتر از مقدار لازم برای زندان باشد یا زن کاملاً رضایت دهد، مرد از زندان آزاد می شود. این بخشش می تواند به صورت رسمی در دفترخانه یا به صورت صلح و سازش در دادگاه ثبت شود.

آیا اگر مرد مریض باشد یا کار نکند باز هم زندانی می شود؟

اگر مرد مریض باشد و نتواند کار کند، یا اصلاً بیکار باشد و درآمدی نداشته باشد، باید بلافاصله دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. در این شرایط، دادگاه وضعیت مالی و جسمانی مرد را بررسی می کند. اگر اعسار او ثابت شود، مهریه تقسیط شده و حکم حبس صادر نمی شود. در صورت زندانی بودن، با پذیرش اعسار آزاد خواهد شد. مهم این است که ناتوانی او به دادگاه ثابت شود.

نقش اداره ثبت در مطالبه مهریه چیست؟

اداره ثبت اسناد و املاک اولین مرجع برای مطالبه مهریه است. زن می تواند با مراجعه به دفترخانه محل ثبت عقد، درخواست صدور اجرائیه کند. اداره ثبت می تواند اموال قابل شناسایی مرد را توقیف کرده و از طریق مزایده، مهریه را پرداخت کند. اگر اداره ثبت نتواند اموالی را توقیف کند یا مهریه از طریق آن وصول نشود، زن گواهی عدم امکان اجرای ثبت را دریافت کرده و می تواند برای ادامه کار به دادگاه مراجعه کند.

آیا با فوت مرد، مهریه از ارث او کم می شود؟

بله، مهریه جزء دیون ممتازه محسوب می شود. این یعنی با فوت مرد، مهریه زن باید قبل از تقسیم ارث بین ورثه، از ماترک (اموال به جا مانده) او پرداخت شود. زن می تواند مهریه اش را از اموال به جا مانده از شوهر متوفی مطالبه کند، حتی اگر سال ها از فوت گذشته باشد.

آیا می توان قبل از طلاق مهریه را مطالبه کرد؟

بله، مهریه حق زن است و او می تواند از لحظه جاری شدن صیغه عقد، مهریه خود را مطالبه کند، حتی اگر هنوز زندگی مشترک شروع نشده یا زن و مرد قصد طلاق نداشته باشند. مطالبه مهریه هیچ ربطی به طلاق ندارد و یک حق مستقل است.

آیا برای مهریه زیر ۱۰۰ سکه هم زندان وجود دارد؟

بله، همانطور که گفتیم، قانون جدید مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه را دارای ضمانت اجرای کیفری (حبس) می داند. بنابراین، اگر مهریه شما ۱ سکه، ۱۰ سکه، ۵۰ سکه یا ۹۰ سکه باشد و مرد آن را پرداخت نکند و نتواند اعسار خود را ثابت کند، باز هم امکان صدور حکم جلب و زندان برای او وجود دارد. تعداد سکه ها تا سقف ۱۱۰ سکه، در امکان زندان رفتن تفاوتی ایجاد نمی کند.

نتیجه گیری

به انتهای بحثمان رسیدیم و امیدوارم که حالا حسابی به موضوع مهریه زندانی دارد یا نه مسلط شده باشید. اگر بخواهیم یک جمع بندی کلی و خودمانی داشته باشیم، باید بگوییم که در قانون جدید مهریه، به خصوص بعد از سال ۱۴۰۴، اصل بر این است که زندان رفتن بابت مهریه خیلی محدود شده است. اینطور نیست که به محض مطالبه مهریه، مرد راهی زندان شود. اینجا قاعده ۱۱۰ سکه بهار آزادی مثل یک خط قرمز عمل می کند. یعنی فقط برای مهریه های تا این سقف است که امکان حبس وجود دارد.

اما این به معنای حذف کامل زندان نیست. اگر مردی مهریه (تا ۱۱۰ سکه) را پرداخت نکند، دادخواست اعسار ندهد یا نتواند ثابت کند که توانایی پرداخت ندارد، یا حتی بعد از تقسیط مهریه، اقساطش را ندهد، بله، حکم جلب و زندان برایش صادر می شود. این زندان تا زمانی ادامه پیدا می کند که مهریه را بدهد، با همسرش به توافق برسد یا اعسار و تقسیطش ثابت شود. برای مهریه هایی که بیشتر از ۱۱۰ سکه هستند، زندان در کار نیست و زن فقط می تواند از طریق توقیف اموال، مهریه اش را مطالبه کند.

پس، مهم ترین نکته این است که هم مردان و هم زنان باید آگاهی حقوقی کافی داشته باشند و در زمان مناسب اقدام کنند. برای مردان، اقدام به موقع برای ارائه دادخواست اعسار، حکم طلا است و برای زنان، شناسایی دقیق اموال و پیگیری مراحل قانونی. در هر دو حالت، بهترین کار این است که قبل از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص مشورت کنید. مشاوره های حقوقی می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد و جلوی اشتباهات پرهزینه را بگیرد.

یادتان باشد، همیشه تلاش برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و رسیدن به یک توافق منطقی، بهترین و کم هزینه ترین راه است. در نهایت، با دانش و آگاهی، می توانید از حق و حقوق خودتان دفاع کنید و از گرفتار شدن در پیچ و خم های قانونی پیشگیری کنید.