روزنامه نگار خوب بی قرار است – خبرگزاری اسمارت تیم

فریدون صدیقی در گفت وگو با اسمارت تیم:

استاد پیشکسوت روزنامه نگاری از تغییر کارکردهای رسانه و وظایف و توانایی های روزنامه نگاران می گوید.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری اسمارت تیم، ظهور و قدرت گرفتن رسانه های جدید و پررنگ شدن جایگاه شبکه های اجتماعی در زندگی مردم، شرایط را برای رسانه های خبری به ویژه مطبوعات، خبرگزاری ها و رسانه های نوشتاری سخت کرده است. بسیاری از روزنامه نگاران قدیمی رو به فضای مجازی آوردند و خودشان را با شرایط جدید به روز کردند و برخی هم همچنان با سیستم قدیمی کار می کنند، سیستمی که باید دیر یا زود تغییر کند وگرنه شرایط کار در این حوزه بسیار دشوار خواهد شد.

عدم وجود امنیت شغلی در کار روزنامه نگاری از آن دست مسایلی است که بسیاری از اهالی رسانه با آن درگیر هستند و در طول سال های فعالیت شان بار ها آن را لمس کردند. به بهانه همین مسیله با فریدون صدیقی، استاد شناخته شده این حوزه و از نام های بزرگ تاریخ روزنامه نگاری کشورمان گفتگو کردیم، کسی که در طول سال های فعالیتش در این عرصه در راه اندازی بسیاری از روزنامه ها نقش اساسی داشت و بسیاری از دوستداران این حوزه به واسطه خواندن گزارش ها، مصاحبه ها و کتاب های او به این حوزه علاقه مند شدند.

 بحران امنیت شغلی در رسانه ها

فریدون صدیقی با تاکید بر این مسیله که در فضای رسانه ای به خصوص رسانه های نوشتاری با بحران امنیت شغلی مواجه هستیم گفت: این بحران به این دلیل به وجود آمده که فضای رسانه ای تغییر کرده است و رسانه های رسمی مرجعیت خود را از دست دادند و دیگر کسی به دنبال روزنامه ها و خبرگزاری ها نمی رود. طبیعتاً به همین دلیل هم به جز شاغلان در حرفه روزنامه نگاری، تمام کسانی که این رشته را دنبال می کنند و در مراکز آموزشی و کارگاه های مربوط به آن شرکت می کنند نیز بلاتکلیف هستند.

وی افزود: البته این بلاتکلیفی فقط مختص تحصیل کرده های حوزه روزنامه نگاری و روزنامه نگار ها نیست. امروز در بسیاری از رشته های دیگر این مشکل وجود دارد و بسیاری از فارغ التحصیلان ما در رشته های مختلف نمی دانند که پس از اتمام تحصیل برای ورود به بازار کار باید چه فعالیتی انجام دهند.

این استاد رسانه در رابطه با این مسیله که روزنامه نگاران چطور می توانند در فضای رسانه ای جدید پیشرفت کنند هم گفت: ما باید بدانیم در شرایطی که شکل و شمایل پیام رسانی به مخاطب تغییر کرده است، چه روشی از خود ارایه دهیم. اولین نکته در رابطه با پیام رسانی و ارتباط با مخاطب این است که مبانی روزنامه نگاری را فراموش نکنیم. شما وقتی می خواهید مصاحبه کنید یا گزارشی را تهیه کنید چه به صورت تصویری و چه نوشتاری باید مبانی را بدانید، چیزی که روزنامه نگاران واقعی با آن آشنا هستند و می توانند با این شناخت قدم بزرگی در هر فضای رسانه ای بردارند.

وی اضافه کرد: برای فعالیت حرفه ای در همه فضا های رسانه ای آشنایی با تکنیک ها یک ضرورت است. نکته دوم این است که شما باید جنم روزنامه نگاری داشته باشید. روزنامه نگار خوب که غیرمنتظره، غیرقابل پیشبینی، بی قرار و فضول است! و غریزه و قدرت استدلال دارد. اگر شما این ویژگی ها را داشته باشید برار کار کردن در هیچ رسانه ای مشکل ندارید.

صدیقی با اشاره به مشکلات موجود در برابر رسانه ها در سال های اخیر گفت: در حال حاضر مشکل اساسی رسانه ها این است که بسیاری از آنها حتی نمی توانند در چارچوب قانون مطبوعات کار کنند، چون در بسیاری از موارد همان قانون نیز نادیده گرفته می شود و به همین دلیل نیز دامنه خط قرمز ها تنگ و تنگ تر می شود.

استاد پیشکسوت روزنامه نگاری در رابطه با بهترین روش جذب مخاطب در فضای رسانه ای حال حاضر گفت: شما اگر موضوع و محتوایی داشته باشید که به نیاز مخاخطب پاسخ دهد، مهم نیست که در چه ساختار و مدیایی آن را ارایه می کنید. مثلاً در مورد ماجرای مربوط به شرکتی که با قول فروش تلفن همراه از چند هزار نفر کلاهبرداری کرد (به عنوان موضوع روز) از آن سوژه هایی است که امروزه توانایی جذب مخاطب دارد، اما رسانه های رسمی نمی توانند این اتفاق را درون کاوی کنند و موضوع را بررسی کنند تا ببینند که مثلا مدیرعامل این شرکت چه کسی بوده و از کجا به اینجا رسیده است.

در این شرایط که خیلی از رسانه های رسمی به دلیل محدودیت نمی توانند حرف اصلی را بزنند، برخی صفحه ها در فضای مجازی به صورت غیرحرفه ای (از نظر ساختار های خبری و گزارشی) به این موضوع پرداختند ولی با این وجود توانستند اطلاعاتی هرچند اندک در اختیار مخاطب خود قرار دهند و دیده شوند. متاسفانه با این روش و سیستم رسانه های رسمی ما ضعیف تر از قبل می شوند.

فریدون صدیقی در پایان سخنانش در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایط فعلی کار روزنامه نگاری به جوانان علاقه مند به این حرفه توصیه می کند وارد این عرصه شوند یا خیر؟ توضیح داد: این پرسش نیاز به پاسخ مفصلی دارد. ما یک رشته تحصیلی را در دانشگاه انتخاب می کنیم که پس از فارغ التحصیلی در آن بتوانیم وارد بازار کار شویم. اما در حال حاضر صد ها رشته تحصیلی در دانشگاه های کشورمان وجود دارد که دانشجویان آن رشته پس از پایان تحصیل بازار کار ندارند.

وی افزود: در کل من به کسی نمی توانم بگویم روزنامه نگاری بخواند، چون بازار کاری وجود ندارد، اتفاقا معتقدم اگر کسی ویژگی هایی که کمی قبل تر به آنها اشاره کردم را در خود دارد و نگران درآمد کم ماهانه در این حوزه نیست، این رشته را بخواند. البته اینکه اساتید روزنامه نگاری در دانشگاه های مختلف می توانند نیاز روز این حرفه را آموزش دهند یا خیر بحث دیگری است که باتوجه به دانشگاه و اساتید متفاوت است. پس در پاسخ به این پرسش شما باید بگویم که من نمی توانم کسی را قانع کنم که این رشته را انتخاب نکند.